3 ժամ առաջ 
Այսօր Մկրտիչ Կորյունի 110-ամյակն է
Մշակույթ
2 տարի առաջ - 17:52 19-05-2023
Այսօր հայ բանաստեղծ և արձակագիր Մկրտիչ Կորյունի 110 ամյակն է։
Մկրտիչ Կորյունը Եղեռնի տարիներին իր ընտանիքի հետ Ղարսից գաղթել է և բնակություն հաստատել Ալեքսանդրապոլում (այժմ՝ Գյումրի)։ 1929 թվականին ավարտել է տեղի յոթնամյա դպրոցը։
Նա հայ առակագրությունը հարստացրել է իր մնայուն և ուսուցողական առակներով, որոնք նոր շունչ են հաղորդել մեր բազմադարյա պատմություն ունեցող առակագրությանը։Հրատարակված է Մկրտիչ Կորյունի ավելի քան 500 առակ, որոնք աչքի են ընկնում իրենց գաղափարական և ռեալիստական հագեցվածությամբ և պարզությամբ։
Գրող, արձակագիր և դրամատուրգ Դերենիկ Դեմիրճյանը Մկրտիչ Կորյունի մասին ասել է․ «Մկրտիչ Կորյունը Խնկո-Ապոր նման, մշակում է կենցաղային, բարոյախոսական առակներ, նյութ վերցնելով կենդանիներին, բնության ուժերը և մարդկանց»։
Կորյունի ստեղծագործությունները թարգմանվել են աշխարհի տարբեր լեզուներով, և հենցն ինքն էլ արել է թարգմանություններ Ալիշեր Նավոյի, Խետագուրովի, Կռիլովի և այլոց ստեղծագործություններից։
20-րդ դարի արձակագրի ստեղծագործությունները արդիական են մինչ օրս։ «Կանաչ մարգագետնում արածում էին երեք եզներ: Նրանցից մեկը կարմիր էր, մյուսը՝ սպիտակ, երրորդը՝ սև: Քանի դեռ նրանք հաշտ ու համերաշխ էին, ոչ մի գազան սիրտ չէր անում մոտենալ նրանց: Վտանգի դեպքում նրանք մեջք-մեջքի էին տալիս և եղջյուրների ծայրերին առնելով թշնամուն, ոտքի տակ էին տալիս, տանջամահ անում: Օրերից մի օր գայլը մոտենում է սպիտակ եզանն ու ասում. «Ծեր ու փորձված գայլ եմ ես ու քո սերունդի բարեկամը: Չեմ կարող չզգուշացնել, որ մեծ փորձանք է կախված ձեր գլխին»: «Ի՞նչ փորձանք,-սարսափած հարցնում է սպիտակ եզը»: «Ձեր կարմիր ընկերը հուր-հրատին է տալիս և իր ալ ու վառվուն գույներով նկատվում հեռվից: Ուրիշ բան եք դուք, մեկդ սպիտակ եք, ցերեկը չեք նկատվում, մյուսդ սև, գիշերն եք անտեսանելի, իսկ կարմիրը թե՛ գիշերն է երևում, թե՛ ցերեկը և մատնում է ձեզ բորենուն...Եկեք թույլ տվեք, որ ես իմ ձեռքով կարմրի դատաստանն անեմ, չհարձակվեք ինձ վրա, երբ պատժեմ նրան»: «Դու գիտես,- պատասխանում են ընկերները»: Գայլը մի ոստյունով հարձակվում է կարմիր եզան վրա, ծվատում, լափում նրան... Ազատվելով կարմիր եզից, գայլը դատաստան է տեսնում նաև նրա ընկերների հետ..»։
*Հատված Մկրտիչ Կորյունի «Կամո» գրքից։
Մկրտիչ Կորյունը Եղեռնի տարիներին իր ընտանիքի հետ Ղարսից գաղթել է և բնակություն հաստատել Ալեքսանդրապոլում (այժմ՝ Գյումրի)։ 1929 թվականին ավարտել է տեղի յոթնամյա դպրոցը։
Նա հայ առակագրությունը հարստացրել է իր մնայուն և ուսուցողական առակներով, որոնք նոր շունչ են հաղորդել մեր բազմադարյա պատմություն ունեցող առակագրությանը։Հրատարակված է Մկրտիչ Կորյունի ավելի քան 500 առակ, որոնք աչքի են ընկնում իրենց գաղափարական և ռեալիստական հագեցվածությամբ և պարզությամբ։
Գրող, արձակագիր և դրամատուրգ Դերենիկ Դեմիրճյանը Մկրտիչ Կորյունի մասին ասել է․ «Մկրտիչ Կորյունը Խնկո-Ապոր նման, մշակում է կենցաղային, բարոյախոսական առակներ, նյութ վերցնելով կենդանիներին, բնության ուժերը և մարդկանց»։
Կորյունի ստեղծագործությունները թարգմանվել են աշխարհի տարբեր լեզուներով, և հենցն ինքն էլ արել է թարգմանություններ Ալիշեր Նավոյի, Խետագուրովի, Կռիլովի և այլոց ստեղծագործություններից։
20-րդ դարի արձակագրի ստեղծագործությունները արդիական են մինչ օրս։ «Կանաչ մարգագետնում արածում էին երեք եզներ: Նրանցից մեկը կարմիր էր, մյուսը՝ սպիտակ, երրորդը՝ սև: Քանի դեռ նրանք հաշտ ու համերաշխ էին, ոչ մի գազան սիրտ չէր անում մոտենալ նրանց: Վտանգի դեպքում նրանք մեջք-մեջքի էին տալիս և եղջյուրների ծայրերին առնելով թշնամուն, ոտքի տակ էին տալիս, տանջամահ անում: Օրերից մի օր գայլը մոտենում է սպիտակ եզանն ու ասում. «Ծեր ու փորձված գայլ եմ ես ու քո սերունդի բարեկամը: Չեմ կարող չզգուշացնել, որ մեծ փորձանք է կախված ձեր գլխին»: «Ի՞նչ փորձանք,-սարսափած հարցնում է սպիտակ եզը»: «Ձեր կարմիր ընկերը հուր-հրատին է տալիս և իր ալ ու վառվուն գույներով նկատվում հեռվից: Ուրիշ բան եք դուք, մեկդ սպիտակ եք, ցերեկը չեք նկատվում, մյուսդ սև, գիշերն եք անտեսանելի, իսկ կարմիրը թե՛ գիշերն է երևում, թե՛ ցերեկը և մատնում է ձեզ բորենուն...Եկեք թույլ տվեք, որ ես իմ ձեռքով կարմրի դատաստանն անեմ, չհարձակվեք ինձ վրա, երբ պատժեմ նրան»: «Դու գիտես,- պատասխանում են ընկերները»: Գայլը մի ոստյունով հարձակվում է կարմիր եզան վրա, ծվատում, լափում նրան... Ազատվելով կարմիր եզից, գայլը դատաստան է տեսնում նաև նրա ընկերների հետ..»։
*Հատված Մկրտիչ Կորյունի «Կամո» գրքից։
Ամենից շատ դիտված
22:09 Կողմնակիցներիս ու ընտանիքիս անդամների հասցեին հայհոյանքը չեմ կարող այլևս հանդուրժել. Փաշինյան
23:39 Սրբազանի համար ամեն ինչի պատրաստ ենք. Գյումրիում ստորագրահավաք է սկսվել
19:45 Ընթացող զարգացումների ֆոնին Ալիևը փոխում է Ադրբեջանի նախագահի անվտանգության ծառայության ղեկավարին
21:53 Հայ-թուրքական սահմանը բացելու գինը. Հայաստանը կզիջի՞ ատոմակայանն ու ՀԷՑ-ը Թուրքիային
22:02 Սամվել Կարապետյանի ընտանիքը ներդրումային վեճ սկսելու մասին պաշտոնական ծանուցում է ուղարկել ՀՀ պետական մարմիններին
16:20 «Նաիրիտ»-ի ապամոնտաժումն անխուսափելի է. «գիգանտները» թույլ չեն տա, որ ՀՀ-ում կաուչուկ արտադրվի
22:48 Եթե ՌԴ-ն շարունակի մեղմ քաղաքականությունը Բաքվի դեմ, ապա դա էլ ավելի կլկտիացնի Ալիևին և նրա հովանավորներին
15:00 Մութ ձի, մութ պատմություն ու կասկածներ Արման Թաթոյանի շուրջ
23:02 Իմ հանդեպ վստահության մակարդակի անկումը հասել է մի կետի, որ ես հրաժարական եմ տվել. Արայիկ Հարությունյանը՝ Բաքվում
15:30 Ոչխարը ծախեմ, ականջս դինջ ապրեմ. լոռեցի հովիվ
Ձեզ գուցե հետաքրքրի
հետադարձ կապ
սոց․ ցանցեր
Կայքում հրապարակված նյութերը պարտադիր չէ, որ արտահայտեն oragir.news-ի խմբագրության տեսակետը: