Հույն ուղղափառ եկեղեցու մշտական սինոդը խստորեն բողոքել է վերջերս Թուրքիայի Պանագիա Սումելա վանքում կազմակերպված դիսկոտեկի դեմ՝ այն անվանելով ուղղափառ սրբավայրի պղծում: Այս մասին ասվում է Սինոդի նիստին հաջորդած հաղորդագրության մեջ, որը երեքշաբթի կայացել է Աթենքի և Համայն Հելլադայի արքեպիսկոպոս Իլարիոնի գլխավորությամբ։
«Պայմանավորված է նրանով, որ անցյալ շաբաթ Պոնտոսում գտնվող Պանագիա Սումելա հնագույն սուրբ վանքը որպես դեկորացիա օգտագործվել է 30 պարողների և ձայնային մասնագետների խմբի կողմից և պատկերվել երաժշտական տեսահոլովակում, որտեղ նրանք երգում և պարում են զանգի հնչյունների ներքո, Սինոդն իր վճռական բողոքն է հայտնում պատմական վանքի սուրբ տարածքի պղծման դեմ:
Սինոդը նաև նշել է, որ տեսահոլովակի նկարահանումն իրականացվել է թուրքական իշխանությունների կողմից տրված թույլտվության հիման վրա այն ժամանակ, երբ սուրբ վանքը՝ Պոնտոսի հույների ուխտատեղին, փակ է, և այցելություններն արգելված են՝ պայմանավորված վերականգնողական և այլ օժանդակ աշխատանքներով։ Հունական եկեղեցին անընդունելի է համարում այն բացատրությունը, որ տեսահոլովակը նկարահանվել է Պանագիա Սումելան՝ որպես զբոսաշրջային վայր գովազդելու նպատակով։
«Հունաստանի եկեղեցու մշտական Սինոդն իր հիասթափությունը, խիստ բողոքն ու մտահոգությունն է հայտնում, որ Կոստանդնուպոլսի Սուրբ Սոֆիայի, Տրապիզոնի Այա Սոֆիայի և Չորայի վանքը մզկիթի վերածելուց հետո Պանագիա Սումելա վանքը պղծվել է։ Դա թուրքական իշխանությունների հերթական գործողությունն է համաշխարհային մշակութային ժառանգության հուշարձանի դեմ։ Այս արարքը խստորեն վիրավորում է ոչ միայն Պոնտոսի հույների կրոնական զգացմունքները, այլև կրոնական և պատմական հուշարձանները հարգելու և պաշտպանելու միջազգային գաղափարը։
Հունաստանի արտաքին գործերի նախարարությունը երկուշաբթի օրը դատապարտել է Թուրքիայի Տրապիզոն քաղաքի Պանագիա Սումելա ուղղափառ պատմական վանքում կազմակերպված դիսկոտեկը։ Նա դա անվանել է նաեւ «ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում ընդգրկվելու թեկնածու այս հուշարձանի պղծում»։ «Կատիմերինի» թերթը հրապարակել է էլեկտրոնային երաժշտության դիսկոտեկի լուսանկարն ու տեսանյութը, որն անցկացվում էր այն պահին, երբ վանքում զանգերը ղողանջում էին։ Հրատարակությունը նշում է, որ դիսկոտեկն անցկացվել է տեսահոլովակ նկարահանելու համար, որի մասնակիցները վանքի բակը վերածել են բացօթյա ակումբի։
Ռուս ուղղափառ եկեղեցու բացասական արձագանքը
Ինչպես ավելի վաղ հաղորդել էր ՏԱՍՍ-ը, Մոսկվայի պատրիարքարանի արտաքին եկեղեցական հարաբերությունների վարչության ղեկավար, Վոլոկոլամսկի միտրոպոլիտ Իլարիոնը, ում մեկնաբանությունը փետրվարի 5-ին հրապարակվել էր ՄՊԱԵՀ կայքում, ասել է, որ Ռուս ուղղափառ եկեղեցին դեմ է հանդես եկել դիսկոտեկի կազմակերպմանը, կոչ է անում երկրի իշխանություններին ուշադրություն դարձնել ուղղափառ սրբավայրերի պղծման փաստին։ Մետրոպոլիտի խոսքով՝ Թուրքիայում կրոնական աշխարհը հերթական անգամ վտանգի ենթարկվեց։
Վանքի պատմություն
Պանագիա Սումելան Կոստանդնուպոլսի ուղղափառ եկեղեցու ուղղափառ վանք է, որը կառուցվել է մ.թ. 4-րդ դարի վերջին - 5-րդ դարի սկզբին Տրապիզոնի կավճային ժայռի վրա: 4-րդ դարի վերջից վանքում պահվում էր Աստվածամոր Պանագիա Սումելայի հրաշագործ պատկերակը, որը, ըստ լեգենդի, նկարել է Ղուկաս առաքյալը։ 2016 թվականին թուրքական իշխանությունների կողմից սկսվել է վանքի վերականգնումը, իսկ 2020 թվականին վերականգնումը սկսվելուց հետո այնտեղ կատարվել է առաջին եկեղեցական արարողությունը։ Սակայն, ընդհանուր առմամբ, վանքը հազվադեպ է բացվում և միայն ուխտավորների համար։