copy image url
Միտք Ներքին 1 տարի առաջ - 09:15 29-06-2022

Գրականությունը պատմության մոռացված էջն է

Գրականությունը պատմության մոռացված էջն է: Այն, ինչ վրիպում, անտեսում է պատմությունը, գրականությունը չի մոռանում: Աշխարհի տերերը վախեցել են ոչ թե պատմագրությունից, այլ գրականությունից: Պատմությունը կարող են ուղղորդել, երբեմն իրենց ուզած ձևով շարադրել՝ հարմարեցնելով ոչ այնքան սեփական, որքան նախընտրած վարքագծին, բայց գրականությունը՝ երբեք: Եվ հենց գրականությունն է, որ անաչառ, անշղարշ ու անթաքույց կերպով ներկայացնում է նրանց վարքագրությունը չխնայելով, չզիջելով և չվրիպելով: Ճշմարիտ գրականությունը:

Գրականությունը ոչ այնքան վեհ գաղափաների, որքան կյանքի մանրուքների մեջ է, չերևացողի, անտեսվողի, որ մոռանում է, պարզապես հիշողության մեջ չի պահում ժամանակը: Այդքան հոծ, բազմերանգ տեղեկատվություն ժամանակն անկարող է տեղավորել իր մեջ. դուրս է մղում, որպեսզի նորն ընդունի: Իսկ գրականությունը թույլ չի տալիս, որ այդ դուրս մղածը, թափոնը կորչի՝ վերածվելով փտած անպետքության: Որովհետև ժամանակը, լինելով անարդար, եսակենտրոն, չի գիտակցում, թե որն է կարևոր, և որն է անպետք հիշողության համար: Իսկ գրականությունը տեղավորում է իր մեջ, միշտ էլ տեղ ունի ցանկացած հիշողության համար, որովհետև ինքը ոչ միայն ժամանակի ծնունդն է, այլև ժամանակ ստեղծողը: Իր ծնողից ավելի մեծ շրջանակ է ընդգրկում ծնվողը, և ծնողն ապրում է իր ծնածի մեջ ոչ թե որպես հիշողություն, այլ ներկա, որովհետև եկող ժամանակներն ուղղակի երկխոսություն մեջ են մտնում իր հետ, որ անցյալն է:

Գրողն աղբահավաք է, իր մեջ է ներառում ժամանակի շպրտածը, անպետքը, թափոնը: Տեսակավորում, մաքրում է որպես հումք և մատուցում նոր իրեղենություն: Այն հնագետն է, որ պեղում է աղբանոցը և հստակ պատկերացում տալիս մոռացված քաղաքի, ժամանակի մասին՝ ամենայն մանրամասներով, թե ինչ կենցաղով են ապրել մարդիկ, ինչ սովորույթներ ու հավատալիքներ են ունեցել, ինչ են նախըտրել ժամանակի մեջ ու ժամանակ առաջ: Գրականությունն այդ աղբահորն է, հավաքակայանը: Գրականությունը անցաթուղթ և խուզարկության թույլտվություն ունի՝ թափանցելու խոհանոց, քիթը խոթելու ննջարան ու անկողին, ինչն անթույլատրելի է: Այդ իսկ պատճառաբանությամբ էլ պատշաճ չէ, գռեհկություն ու անդաստիարակություն է դիտվում ննջարանում կամ բաղնիքում տեսախցիկ տեղադրելը: Բայց գրականությունը երկնքի տեսախցիկն է՝ Աստծու հայացքը, որի մեջ ամեն ինչ տեղավորվում է և ամենաթափանց է, անքննելի, անարգել: Իսկ Աստծու հայացքից չեն վրիպում մեր ներսը, թաքունը, անկողինը: