վերջին լուրեր
Կիչանի սբ. Աստվածածին եկեղեցու վիճակը պատերազմից առաջ, ընթացքում և պատերազմից հետո
Ներքին
1 տարի առաջ - 13:27 15-10-2023
Եկեղեցին գտնվում է Արցախի հանրապետության Մարտակերտի շրջանի Կիչան գյուղի հարավ-արևելյան հատվածում՝ փոքր բլրակի վրա։ 2023 թվականի սեպտեմբերին օկուպացվել է ադրբեջանական զինուժի կողմից: Այս մասին տեղեկանում ենք monumentwatch․org-ից։
Պատմական ակնարկ
Եկեղեցին կառուցվել է 1873 թվականին (Բալայան 2020, 301)։
Առաջին հիշատակումը հանդիպում է Մակար Բարխուտարեանցի աշխատությունում, ով նշում է, որ քահանան գալիս է Առաջաձորից (Բարխուտարեանց 1895, 167)։ Եկեղեցու կառուցման վերաբերյալ որևէ այլ տվյալ հայտնի չէ։
Ճարտարապետական-հորինվածքային նկարագրություն
Եկեղեցին փոքր միանավ սրահ է՝ կառուցված կոպտատաշ կրաքարով ու կրաշաղախով: Եզրաքարերը և պատուհանների շրջանակները սրբատաշ են։ Եկեղեցու չափսերն են՝ երկարությունը 14 մետր, լայնությունը՝ 8 մետր (նկ. 2, 3)։ Թաղակապ ծածկը, որի չի պահպանվել, հենվել է պատկից կամարաշարերի վրա (նկ. 4, 5): Ոնեցել է երկու մուտք՝ արևմուտքից և հարավից: Արևելյան խորանի մնացորդներից դատելով՝ այն եղել է ուղղանյուն: Խորանին կից՝ հյուսիասյին պատում պահպանվել է մկրտության ավազանը, բուն հորնի հյուսիսային պատում՝ ուղղանկյուն խորշը: Դատելով ընդհանուր տեսքից և նկարագրված մանրամասներից, այն կրկնում է ուշ միջնադարում Արցախում, Սյունիքում և Հայաստանի այլ մասերում լայնորեն տարածված երկթեք տանիքվ միանավ սրահի տիպը (նկ. 6, 7):
Եկեղեցու պատի շարվածքում ներդրվել են 12-13-րդ դարերի խաչքարեր և քանդակազարդ բեկորներ: Շրջակայքում հավաքվել են տարբեր ժամանակներով թվագրվող խաչքարեր, իսկ պատի տակ 2020 թվականին կանգնեցվել է Արցախյան ազատագրական պատերազմի զոհերի հիշատակին նվիրված խաչքար (նկ 8-12)։
Վիճակը պատերազմից առաջ, ընթացքում և պատերազմից հետո
Հուշարձանը կանգուն է, բացակայում է ծածկը: Հուշարձանն Արցախյան 44-օրյա պատերազմի ընթացքում վնասներ չի կրել։
Մատենագրական քննություն
Համեմատաբար նոր կառուցված լինելու պատճառով եկեղեցու վերաբերյալ պատմական աղբյուրներում տեղեկություններ չկան, հիշատակվում է միայն Մակար Բարխուտարեանցի աշխատությունում (Բարխուտարեանց, 1895, 167)։
Գրականություն
Բալայան 2020 – Բալայան Վ., Արցախի հանրապետության բնակավայրերի պատմության ուրվագծեր, Երևան, Զանգակ։
Բարխուտարեանց 1895 – Բարխուտարեանց Մ․, Արցախ, Բագու, Արօր:
Պատմական ակնարկ
Եկեղեցին կառուցվել է 1873 թվականին (Բալայան 2020, 301)։
Առաջին հիշատակումը հանդիպում է Մակար Բարխուտարեանցի աշխատությունում, ով նշում է, որ քահանան գալիս է Առաջաձորից (Բարխուտարեանց 1895, 167)։ Եկեղեցու կառուցման վերաբերյալ որևէ այլ տվյալ հայտնի չէ։
Ճարտարապետական-հորինվածքային նկարագրություն
Եկեղեցին փոքր միանավ սրահ է՝ կառուցված կոպտատաշ կրաքարով ու կրաշաղախով: Եզրաքարերը և պատուհանների շրջանակները սրբատաշ են։ Եկեղեցու չափսերն են՝ երկարությունը 14 մետր, լայնությունը՝ 8 մետր (նկ. 2, 3)։ Թաղակապ ծածկը, որի չի պահպանվել, հենվել է պատկից կամարաշարերի վրա (նկ. 4, 5): Ոնեցել է երկու մուտք՝ արևմուտքից և հարավից: Արևելյան խորանի մնացորդներից դատելով՝ այն եղել է ուղղանյուն: Խորանին կից՝ հյուսիասյին պատում պահպանվել է մկրտության ավազանը, բուն հորնի հյուսիսային պատում՝ ուղղանկյուն խորշը: Դատելով ընդհանուր տեսքից և նկարագրված մանրամասներից, այն կրկնում է ուշ միջնադարում Արցախում, Սյունիքում և Հայաստանի այլ մասերում լայնորեն տարածված երկթեք տանիքվ միանավ սրահի տիպը (նկ. 6, 7):
Եկեղեցու պատի շարվածքում ներդրվել են 12-13-րդ դարերի խաչքարեր և քանդակազարդ բեկորներ: Շրջակայքում հավաքվել են տարբեր ժամանակներով թվագրվող խաչքարեր, իսկ պատի տակ 2020 թվականին կանգնեցվել է Արցախյան ազատագրական պատերազմի զոհերի հիշատակին նվիրված խաչքար (նկ 8-12)։
Վիճակը պատերազմից առաջ, ընթացքում և պատերազմից հետո
Հուշարձանը կանգուն է, բացակայում է ծածկը: Հուշարձանն Արցախյան 44-օրյա պատերազմի ընթացքում վնասներ չի կրել։
Մատենագրական քննություն
Համեմատաբար նոր կառուցված լինելու պատճառով եկեղեցու վերաբերյալ պատմական աղբյուրներում տեղեկություններ չկան, հիշատակվում է միայն Մակար Բարխուտարեանցի աշխատությունում (Բարխուտարեանց, 1895, 167)։
Գրականություն
Բալայան 2020 – Բալայան Վ., Արցախի հանրապետության բնակավայրերի պատմության ուրվագծեր, Երևան, Զանգակ։
Բարխուտարեանց 1895 – Բարխուտարեանց Մ․, Արցախ, Բագու, Արօր:
Ամենից շատ դիտված
22:45 3 անշարժ գույք, 2 մեքենա, 15.4 մլն անկանխիկ, 13.3 մլն կանխիկ, 34.3 մլն եկամուտ. Մխիթար Հայրապետյանի և կնոջ ունեցվածքը
13:09 Խայտառակեց դատախազի պաշտոնը, ՔՊ-ականներն իրար տակ են փորում. Մամուլ
20:00 Արդի․ Ո՛չ երկրի ղեկավարությունն իրավունք ունի խառնվելու եկեղեցու գործերին, ո՛չ էլ եկեղեցին՝ երկրի
21:00 2008-ին էլ էին Միքայել Սրբազանին ուզում հեռացնել, որովհետև քննադատել էր օրվա իշխանությանը. գյումրեցի
11:56 Չինացին ստեղծել է մահճակալ «ծուլության գագաթնակետին» հասածների համար
11:19 Ուսուցչուհին գուլպան փաթաթել է երեխայի պարանոցին․ սարսափելի դեպք մանկապարտեզում
16:55 Ուժեղ կարկուտ և անձրև է տեղացել Գավառում
17:40 Իրավապահները քաղաքական պատվեր են կատարում. Աջապահյանի փաստաբան
11:06 Նիկոլ Փաշինյանի քավոր մարզպետը ՀՀ ընտրողների ռեգիստրում չկա․ Ոսկան Սարգսյան
13:53 «Համբալի» գործով Տիգրան Ավինյանի հայրը պարտվեց դատարանում
Ձեզ գուցե հետաքրքրի
հետադարձ կապ
սոց․ ցանցեր
Կայքում հրապարակված նյութերը պարտադիր չէ, որ արտահայտեն oragir.news-ի խմբագրության տեսակետը: