copy image url
Մշակույթ 9 ամիս առաջ - 23:03 30-05-2023

Երգիծանքի արքան․ այսօր նշանավոր գրող, փիլիսոփա Վոլտերի հիշատակի օրն է

Այսօր 18-րդ դարի ֆրանսիական լուսավորության մեծագույն փիլիսոփա, բանաստեղծ, արձակագիր, երգիծաբան, ողբերգական, պատմաբան և էսսեիստ Վոլտերի հիշատակի օրն է։

Վոլտերը ծնվել է 1694 թվականի նոյեմբերի 21-ին Փարիզում։ Նա մեծացել և դաստիարակվել է պաշտոնյա Ֆրանսուա Մարի Արուեի ընտանիքում։ Ապագա մտածողի մայրը՝ Մարի Մարգարիտ Դաումարը, ազնվական ընտանիքից էր։

Վոլտերն այնքան թույլ երեխա է եղել, որ նրա մայրն ու հայրը սկզբում չէին հավատում, որ տղան կարող է ապրել։ Անգամ քահանային են կանչել՝ մտածելով, որ իրենց որդին մահանալու է։ Սակայն փոքրիկին, այնուամենայնիվ, հաջողվել է փրկվել։



Երբ Վոլտերը հազիվ 7 տարեկան էր, նրա մայրը մահացել է։ Սա նրա կենսագրության մեջ առաջին լուրջ ողբերգությունն էր։ Արդյունքում որդու դաստիարակությունն ու խնամքն ամբողջությամբ ընկել են հոր ուսերին։ Վոլտերը հաճախ չէր շփվում իր հոր հետ, ինչի արդյունքում նրանց միջև բազմիցս վեճեր էին տեղի ունենում։

Ժամանակի ընթացքում Վոլտերը սկսեց սովորել ճիզվիտական ​​քոլեջում։ Տարիների ընթացքում նա սկսեց ատել ճիզվիտներին, որոնք կրոնական ավանդույթները վեր էին դասում մարդկային կյանքից:

Վոլտերն իր առաջին պիեսը գրել է 18 տարեկանում։ Նա շարունակեց զբաղվել գրականությամբ՝ ձեռք բերելով «երգիծանքի արքա» համբավ։ Արդյունքում որոշ գրողներ և բարձրաստիճան անձինք վախենում էին Վոլտերից, քանի որ նրա գործերում հաճախ ցուցադրվում էին վատ լույսի ներքո։



1717 թվականին սրամիտ ֆրանսիացին վճարեց իր կծու երգիծանքի համար։ Մի ազնվականի և նրա դստերը ծաղրելու համար Վոլտերին ձերբակալեցին և ուղարկեցին Բաստիլ։

Բացի ատեղծագործելուց՝ Վոլտերը սիրում էր շախմատ խաղալ։ Մոտ 20 տարի նրա մրցակիցը ճիզվիտ Ադամն էր, ում հետ նա հազարավոր խաղեր էր խաղում։

Հայտնի ֆրանսիացու սիրելին մարկիզուհի դյու Շատելեն էր, ով սիրում էր մաթեմատիկա և ֆիզիկա։ Հետաքրքիր փաստ է այն, որ ժամանակին աղջիկը զբաղվում էր Իսահակ Նյուտոնի որոշ աշխատությունների թարգմանությամբ։

Մարկիզուհին ամուսնացած կին էր, բայց կարծում էր, որ ամուսնու հանդեպ բոլոր պարտականությունները պետք է կատարվեն միայն երեխաների ծնվելուց հետո: Արդյունքում աղջիկը բազմիցս կարճատև սիրավեպեր է սկսել տարբեր գիտնականների հետ։

1749 թվականին երեխա լույս աշխարհ բերելուց հետո կինը մահացավ, որն իսկական ողբերգություն էր մտածողի համար։ Որոշ ժամանակ նա կորցրել է կյանքի նկատմամբ հետաքրքրությունը՝ ընկնելով խորը դեպրեսիայի մեջ։

Քչերը գիտեն, որ Վոլտերը միլիոնատեր էր։ Նույնիսկ իր երիտասարդության տարիներին նա շատ լավ խորհուրդներ էր ստանում բանկիրներից, որոնք սովորեցնում էին նրան, թե ինչպես ճիշտ կառավարել կապիտալը: Քառասուն տարեկանում նա հսկայական կարողություն էր կուտակել՝ ներդրումներ կատարելով բանակի սարքավորումների մեջ և միջոցներ հատկացնելով նավեր գնելու համար։ Բացի այդ՝ նա ձեռք բերեց արվեստի տարբեր գործեր և եկամուտ ստացավ Շվեյցարիայում գտնվող իր կալվածքում գտնվող խեցեղենի արտադրությունից:



Իր ծերության տարիներին Վոլտերը անհավանական ժողովրդականություն էր վայելում: Նրա հետ ցանկանում էին շփվել ականավոր քաղաքական, հասարակական ու մշակութային գործիչներ։