Կորած սերունդ

Հեղափոխությունների ու պատերազմների արանքում, որպես չգրված օրենք, կորչում է մեկ, երկու, մինչև երեք սերունդ: Նրանք ժամանակի զոհն են, որ մատուցում է պարտադիր, անողոք ու առանց խտրության՝ որպես փրկագին, մեղքերի թողություն ու ապաշխարանք: Այդ մատաղը պետք է արվի, որպեսզի սույն ժամանակը կարողանա մազե կամրջով անցնել և մնալ պատմություն մեջ, իսկ պատմությունը միշտ էլ արդարացնում է ժամանակները. նրանք անմեղ են, մեղավորը դեպքերն են և իրադարձությունները, մարդիկ:

Այդպիսի կորած սերունդ են 88-ի Ազգային զարթոնքի պատանիներն ու երիտասարդները, որոնք խելահեղորեն նետվեցին այդ հեղափոխական ու պատերազմական ալիքի, հեղեղի մեջ և մնացին նույն ալիքի տակ ու ծածկվեցին նույն հեղեղով: Նրանք մտավորական էին ու ազատամարտիկ, վառ ու լուսավոր տղաներ ու աղջիկներ, ցուցարար ու նստացույց անողներ, մթին, ցրտին ու սովին դիմադրողներ, խրամատներում արնաքամվողներ, պատմական անարդարության հետ չհաշտվողներ, անկոտրում կամք էին ու հավատացողներ: Նրանք պատմության անիվը շրջեցին, սխալ էջը ջնջեցին և նորը գրեցին, մեծ-մեծ երազներ ոենեին, հավատացին և հաղթեցին: Հաղթեցին ժամանակին, բայց ժամանակը չներեց նրանց, և պարտվեցին նուն ժամանակի մեջ իրենք իրենց: Գտան ժամանակը, բայց կորան այդ ժամանակի մեջ՝ իրենց գտած ժամանակի:

Այդ սերունդը կրթված, ազգային բարձր գիտակցություն ունեցող, ազատ ու անկաշկանդ, համարձակ, անկախ ու ինքնուրույն կամքով օժտված, ինքնություն ունեցող ու բացառիկ սերուցք էր: Պատմության տևական պրկումից էր պոռթկացել, որի հոգեկերտվածքում անկախությունն ու պետականությունն էր, և առաքելություն ուներ: Նրանց մի մասը զոհվեց քառամյա պատերազմում՝ ստեղծելով Եռաբլուրը: Մի մասը պատերազմից հետո արտագաղթեց՝ մոլորվելով օտար ճամփաների խութ ու խորշերում: Մի մասն էլ, ժամանակի մեջ իր տեղը չգտնելով, դարձավ ավելորդ ու մղվեց լուսանցք: Որոշներն էլ կորան խմիչքի ու թմրադեղի տակ, անգամ չկարողացան ընտանիք կազմել, ուղղակի ցիրուցան եղան ու ոչնչացան: Քչերին հաջողվեց ապրել մարդավարի: Նրանք ամեն ինչ տվեցին՝ սերը, երջանկությունը, կյանքը, բայց ստացան ոչինչ: Ժամանակը նրանցից ամեն ինչ վերցրեց և չտվեց ոչինչ: Նրանք երկնեցին, կերտեցին ժամանակ, որն էլ կուլ տվեց, խժռեց իրենց:

Հիմա նրանցից, որ խորտակված ու ավեր, բայց մնում են դեռ, և նրանց հիշատակից, ովքեր խրամատներում մնացին, խլվեց, կողոպտվեց այն ամենը, ինչ գտել էին, և կորել հանուն այդ գտածի՝ ազատամարտ, հաղթանակ, կորսված հայրենիք, հպարտություն ու արժանապատվություն: Հիմա, ովքեր մնացել են նրանցից, իրենց զրոյացված ու զրո են զգում, հանված ու դատարկված, ոչնչացված, պարզապես ոչինչ: