Անծով երկրի ծովանկարիչը
copy image url

Անծով երկրի ծովանկարիչը

Մշակույթ Ավելին 3 տարի առաջ - 20:45 31-05-2022
Այսօր մեր անծով երկրի ծովանկարչի` Վարդան Մախոխյանի ծննդյան օրն է։

1869 թ. մայիսի 31-ին Տրապիզոնում ծնված Վարդան Մախոխյանը սովորել Կարնո Սանասարյան վարժարանում։ Մանկուց նկարչությանը զուգահեռ տարված է եղել նաև երաժշտությամբ։ Ստեղծելով բազմաթիվ էտյուդներ, մատիտանկարներ, ջրաներկ աշխատանքեր՝ միաժամանակ համերգներ է տվել Տրապիզոնում` հանդես գալով տեղի ակումբում որպես ջութակահար։

Երբ եկել է մասնագիտություն ընտրելու պահը, հաղթել է նկարչությունը։ Մասնագիտական կրթություն ստանալու համար վայրը ընտրելիս որոշիչ է դարձել ավագ եղբայրը, որն այդ տարիներին սովորում էր Բեռլինի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետում։ Մախոխյանը մեկնել է Բեռլին և 1891-1894 թթ. սովորել Բեռլինի գեղարվեստի ակադեմիայում՝ աշակերտելով Էուժեն Բրախտին և նորվեգացի ծովանկարիչ Հանս Ֆրեդերիկ Գուդեին։

Ակադեմիան ավարտելիս Մախոխյանը դիպլոմին զուգահեռ արժանացել է Գուդեի ամենակարևոր ու բարձր գնահատանքին. «Այլևս քեզ սովորեցնելու բան չունեմ»։

Բեռլինյան փայլուն կրթությունից հետո Մախոխյանը մեկնել է Յալթա և աշակերտել Հովհաննես Այվազովսկուն` ամիսներ շարունակ ապրելով մեծ ծովանկարչի տանը։

Այնուհետև 1895-ին այցելել է հայրենի քաղաք` Տրապիզոն, սակայն բարեբախտաբար կարողացել է փախչել համիդյան ջարդերից։ Վերադարձը Եվրոպա ոչ միայն օգնել է Մախոխյանին փրկվել նախճիրից, այլ նաև հասնել հաջողությունների ստեղծագործական կյանքում։ Նա ցուցահանդեսներ է բացել Գերմանիայում, Եգիպտոսում, Ֆրանսիայում, Իտալիայում, Անգլիայում։

Մախոխյանի կյանքի կարևորագույն իրադրաձություններից մեկը տեղի է ունեցել 1904-ին, երբ նա դարձել է Բեռլինի նկարիչների միության անդամ։ Իրոք, մեծ պատիվ էր լինել անդամ` 12 հոգուց բաղկացած այն միության, որի նախագահը Վիլհելմ Երկրորդ կայսրն էր։ Ժամանակի մամուլը վստահեցնում է, որ Վիլհելմ կայսրը հիացած էր հայ նկարչի տաղանդով. «Ինքնահավան, արվեստի հարցերում բծախնդիր և հայերի հանդեպ անբարյացակամ տրամադրված կայսրը, անտեսելով այդ բոլորը, ձեռք է բերում Մախոխյանի մի քանի ստեղծագործությունները, ինչպես նաև ծովանկարչի ալբոմը»։
Այնուհետև կայսրը Մախոխյանին պարգևատրել է «Կարմիր արծիվ» շքանշանով, որը երազանք էր գերմանացի նկարիչների համար։

Վարդան Մախոխյանը մրցանակների ու պարգևների պակաս երբեք չի զգացել, իր մասնակցած բոլոր մրցույթներից միշտ էլ ստացել է մրցանակներ ու արժանացել բարձր գնահատականների։

Օրինակ՝ 1925-ին Վարդան Մախոխյանը Լատինական Ամերիկայի երկրների միջազգային ցուցահանդեսում արժանացել է Ոսկե մեդալի։ Այս տարեթիվը, հատկապես, բարեբեր է եղել նկարչի համար։ Նույն տարում Փարիզի Սալոնում բացվել է Մախոխյանի մեծ ցուցահանդեսը, որտեղ ցուցադրվել են տարբեր թանգարաններում ու մասնավոր հավաքածուներում պահվաղ նրա բոլոր գործերը։ Ցուցահանդեսի ազդեցությունն ու հաջողությունն այնքան մեծ է եղել, որ հայ գեղանկարիչն արժանացել է ֆրանսիական կառավարության հատուկ պարգևին՝ «Պատվո լեգեոնի» շքանշանին։

Վարդան Մախոխյանը կյանքի վերջին հատվածը կապել է Ֆրանսիայի հետ, նա հաստատվել է ֆրանսիական հարավում գտնվող Նիս քաղաքում, որտեղ էլ 1937-ին մահացել է 67 տարեկան հասակում։

Ի դեպ, 1923 թ. արձագանքելով Խորհրդային Հայաստանի լուսժողկոմ Ա. Մռավյանի խնդրանքին` օգնել նորաստեղծ Պետական թանգարանին, Վարդան Մախոխյանը հայրենիք է ուղարկել երկու տասնյակից ավելի կտավներ, որոնք այսօր պահվում են Հայաստանի ազգային պատկերասրահում։

Ֆոտոշարք

Ամենից շատ դիտված

13:40 Ազատ աշխարհի բուհերի դռները փակվում են Աննա Հակոբյանի առաջ 
13:35 Ուժգին երկրաշարժ՝ Թուրքիայում
15:35 Կարելի է «սուտ խոսելը նորաձև չէ» արշավ սկսել, որ Պապոյանի նման գործիչները չտարածվեն Հայաստանում
19:20 Եկատերինբուրգում սպանված ադրբեջանցիները Գուրգեն Մարգարյանին կացնահարած Ռամիլ Սաֆարովի զարմիկներն են
16:20 Եթե պարզվի, որ կա քաղաքական դրդապատճառ, ես կկանգնեմ եկեղեցու կողքին. Սարիկ Մինասյան
11:59  Ըստ ռուս եկեղեցու` մեղավորը կանայք են, ոչ թե գարեջուրն ու հեռուստացույցը
23:57 Մինչև չամուսնանաս ու քահանա չդառնաս, շները քեզ եղբայր. Ռուբեն Մխիթարյան
22:59 Քարտեզը թափահարելով և փառաբանելով՝ Դուք Ցեղասպանությունն ու բոլշևիկյան էքսպանսիան եք փառաբանում. գիտնականը՝ Փաշինյանին
23:02 Ողբերգական ավտովթար՝ Կոտայքի մարզում․ BMW X3-ը մի քանի պտույտ շրջվել ու հայտնվել է դաշտում. 3 զոհերի մարմինները հայտնաբերվել են մեքենայից դուրս․ shamshyam.com
08:52 Իշխանական էլիտան կհավաքվի Գորիսում. ինչ է սպասվում. Ժողովուրդ