ՀՀ-ում դեղերի լուրջ դեֆիցիտ կա․ ԵԱՏՄ միասնական համակարգի ճիշտ գործարկումը կմեղմի այն

ԵԱՏՄ երկրներում առաջիկայում դեղերի գրանցման նոր ընթացակարգ կներդրվի։ Այսուհետ այն դեղերը, որոնք դուրս կգան միության այլ պետությունների շուկա, կկարողանան գրանցել լիազոր մարմինները։ Դեղերը կգրանցվեն առանց տուրքի՝ ռեֆերենտ պետությունում՝ փորձաքննության տվյալների հիման վրա։

Oragir.News-ի հետ զրույցում «Իրազեկ և պաշտպանված սպառող» ՀԿ–ի նախագահ Բաբկեն Պիպոյանը նշեց, որ ԵԱՏՄ-ի շրջանակներում այն ամենը, ինչը գրանցվում էր՝ օրինակ կենսաբանական ակտիվ հավելումները, գրանցման ենթակա էր դառնում ու տարածվում էր նաև անդամ մյուս երկրների վրա․ «Օրինակ՝ կենսաբանական ակտիվ հավելումները, որոնց շուրջ հիմա ակտիվ քննարկումներ են ծավալվում, ռուսական կողմը նշում էր, որ Հայաստանում լավ չեն գրանցել, իրացման ենթակա էր նաև Ռուսաստանում, քանի որ գոյություն ուներ միասնական ռեեստր»։

Պիպոյանը նշում է՝ հայկական կողմը ԵԱՏՄ դեղերի միասնական ռեեստրի նկատմամբ այլ մոտեցում ուներ, ու այն ամենը, ինչը գրանցված էր միասնական ռեեստրում, Հայաստանի համար ընդունելի չէր։ Նա ասաց՝ պատճառներից մեկն էլ հենց սա էր, որ ՀՀ շուկայում առկա իրական պահանջարկից դեղերը պակաս էին ավելի քան 2-3 անգամ։

«Ըստ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության կարգավորումների՝ Հայաստանին հարկավոր է 7-8 հազար անուն դեղ, բայց ՀՀ-ում դե ֆակտո գրանցված է 3000-ից մի փոքր ավելի դեղ, բայց փաստացի իրացվում է մոտ 1800-2000 անուն դեղ։ Այսինքն՝ մեր սպառողնեն այս պահին զրկված են մոտավորապես 5 հազար անուն դեղի շրջանառությունից օգտվելու իրավունքից։ Թե ինչ ֆոկուս կանի Հայաստանը՝ էլի ի վնաս մեզ, մի փոքր կդժվարանամ ասել, որովհետև քննարկումները դեռ չեն ավարտվել, բայց ակնհայտ է, որ որ սխալ կառավարման արդյունքում մենք ավելի քան 3-4 տարի շուկայում ունեցել ենք դեֆիցիտ։

Դեֆիցիտը միայն ուղիղ իմաստով ապրանքաքանակը չէ, դեֆիցիտ է նաև այն, որ երկրում ինչ-որ դեղերի պահանջարկ ունենք, բայց դրանց առաջարկը չկա․ մոտավորապես նույնն են, համարժեք են թվացյալ և այլն։ Հենց սա է պատճառը, որ մարդիկ անհատական օգտագործման համար դրսից մեծ քանակությամբ դեղեր են բերում, գնում են Վրաստանից են բերում և այլն։ Ընդ որում, մարդիկ շատ հաճախ դա ստիպված են անում՝ չպահպանելով նաև ջերմային ռեժիմը ու մի շարք այլ գործոններ»,- ասաց նա՝ միևնույն ժամանակ դժվարանալով նշել, թե ներդրվող համակարգն իր հիշատակած խնդիրները որքանով կլուծի, և արդյոք Հայաստանը կօգտվի՞ դրանից, թե՞ ոչ։

Բաբկեն Պիպոյանը նկատեց՝ եթե համակարգը ճիշտ ներդրվի ու գործի, ապա դա թույլ կտա առկա դեֆիցիտը մեղմել, Հայաստանում արտադրված դեղերն էլ արտահանել՝ ԵԱՏՄ շուկա։ «Դառնում է միասնական ռեեստր, որի դեպքում եթե դեղը գրանցվեց, այն շատ ավելի հեշտ կիրացվի ԵԱՏՄ անդամ մյուս երկրներում։ Նշեմ նաև, որ Հայաստանում կարող է գրանցվել դեղ, որը ո՛չ հայկական արտադրության է, ո՛չ ռուսական, ո՛չ էլ բելառուսական, բայց գրանցման ընթացակարգը եթե անցնի ու Հայաստանում գրանցվի, այն կարող է ԵԱՏՄ միասնական շուկայում իրացվի»։

Մասնագետը հավելեց նաև, որ Հայաստանում այսօր բազմաթիվ համակարգերում ապիկար կառավարում է իրականացվում, ինչի հետևանքով անգամ լավ նախաձեռնությունները վերջնարդյունքում իրենց նպատակին չեն ծառայում։

«Մենք ապրում ենք մի իրականության մեջ, երբ երկար տարիներ ասում ենք, որ անպայման պետք է ունենանք դեղատոմսերով բաց թողնվող դեղեր, բայց Առողջապահության նախարարությունն այնպիսի համակարգ է բերում, որ դրան առաջինը այն մարդիկ են դեմ արտահայտվում, ովքեր երկար տարիներ եղել են դրա ջատագովը։ Մենք երկար տարիներ ասել ենք, որ մեզ պետք է լավ հակածխախոտային օրենսդրություն, բայց հետո ԱՆ-ն բերեց այնպիսի օրենսդրություն, որ դրան առաջինը դեմ դուրս եկան այն մարդիկ, ովքեր երկար տարիներ գոռում էին, որ մեզ պետք է հակածխոտային օրենսդրություն։ Հայաստանին պետք է աղի օգտագործման դեմ պայքար, բայց պետք չէ այն երկար նախադասությունների փունջը, որն ասում է՝ եկեք աղը հավաքենք մեր սեղաններից և այլն»,- եզրափակեց նա։

Դավիթ Գույումջյան