10 անհավանական փաստ՝ ԱՄՆ-ի Ազատության արձանի մասին

Նյու Յորքի նավահանգստի Ազատության կղզում (Liberty Island) տեղադրված Ազատության արձանը Ամերիկայի պատմության գլխավոր խորհրդանիշն է։ Ֆրանսիացի քանդակագործ Ֆրեդերիկ-Օգյուստ Բարտոլդիի կողմից նախագծված հայտնի արձանը Ֆրանսիայից նվեր էր ԱՄՆ-ին՝ ի հիշատակ ամերիկյան հեղափոխության ժամանակ ամերիկացիների և ֆրանսիացիների միջև կնքված դաշինքի:

Արձանի բաղկացուցիչ մասերը կառուցվել են Ֆրանսիայում և 214 բեռնափոխադրման տուփերով կտրել-անցել օվկիանոսը: 1886-ին արձանի կառուցումը ավարտվեց, և այդ ժամանակվանից ի վեր կանգնած է իր տեղում: Բայց որքան բարձր է այս վիթխարի հուշարձանը: Եկեք մանրամասն նայենք Լեդի Լիբերթիի մասին որոշ զվարճալի փաստերի հետ միասին: Բայց եկեք այսօր խոսենք «Տիկին Ազատության» մի շարք զվարճալի փաստերի մասին։

1․ Ազատության արձանը 151 ոտնաչափ բարձրություն ունի (93 մետր)

Ազատության արձանի բարձրությունը տարբեր է՝ կախված նրանից, թե ինչպես եք այն չափում: Միայն արձանի բարձրությունը 151 ոտնաչափ է: Իսկ եթե ներառեք նաև պատվանդանն ու հիմքը, ապա ամբողջ բարձրությունը կկազմի 305 ոտնաչափ։ Ազատության արձանի չափերն ավելի լավ պատկերացնելու համար պատկերացրեք, որ այն հավասար է 22-հարկանի շենքի գետնից մինչև ջահի բոցի ծայրը: Արձանի գլխավոր նախասրահից մինչև թագի հարթակ տանող աստիճանների թիվը կազմում է 377։ Այդտեղից բացվում է տեսարան դեպի Նյու Յորք նավահանգիստ: Ազատության արձանը ամբողջ աշխարհի ամենամեծ հուշարձաններից մեկն է։



2. Ֆրեդերիկ-Օգյուստ Բարտոլդին քիչ էր մնում այս արձանը սարքեր Եգիպտոսում

Ֆրանսիացի քանդակագործ Ֆրեդերիկ-Օգյուստ Բարտոլդին այս աշխարհահռչակ հուշարձանի հեղինակն է: Հսկայական կնոջ հուշարձանի գաղափարը նա մտադիր էր իրականացնել Եգիպտոսում, որպես փարոս՝ ի հիշատակ ֆրանսիացիների կողմից Սուեզի ջրանցքի կառուցման ավարտի։ Բայց երբ այդ միտքը ձախողվեց, Բարտոլդին նպատակ դրեց հավերժացնել Ֆրանսիայի և Միացյալ Նահանգների միջև դաշինքը:

3․ Գուստավ Էյֆելն մասնակցել է հուշարձանի կառուցմանը

Ազատության արձանի գլուխը, ձեռքերը և մնացած մասերը մաս առ մաս կառուցվել են ֆրանսիական Gaget, Gauthier & Co. ինժեներական ընկերությունում, իսկ Գուստավ Էյֆելը, Փարիզի Էյֆելյան աշտարակի դիզայները, օգնել է կառուցել աշտարակի ներքին հենարանը, որն ամրացնում է այդ մասերը: Նրանք 9 տարի ծախսեցին՝ ամբողջը հավաքելով, այնուհետև կրկին առանձին մասերի բաժանեցին և ուղարկեցին Նյու Յորք:



4. Արձանն օրորվում է քամուց

Իրապես, Գուստավ Էյֆելը յուրահատուկ կմախք է ստեղծել արձանի համար։ Դրա երկաթյա կառուցվածքն այն ժամանակ նորարարության գագաթնակետն էր, որը հնարավորություն էր տալիս առանց ճաքելու կամ ճկվելու տատանվել քամու ժամանակ: Տիկին Ազատությունն ուժեղ քամիների ժամանակ կարող է ճոճվել մինչև երեք դյույմ ցանկացած ուղղությամբ, իսկ նրա ջահը կարող է ճոճվել մինչև հինգ դյույմ:

5․ Ազատության արձանը վնասվել է առաջին համաշխարհայինի ժամանակ

Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ 1916թ. հուլիսի 30-ին գերմանացի լրտեսները պայթուցիկներ տեղադրեցին զինամթերքի պահեստում, որը կապում էր Բլեք Թոմ կղզին Ջերսի Սիթիի հետ։ Արձանի թևն ու ջահը վնասվել են թռչող բեկորներից և չեն վերանորոգվել մինչև 1984-ը, երբ ջահը փոխարինվեց և պատվեց 999 հարգի ոսկով։ Բնօրինակ ջահն այժմ ցուցադրված է պատվանդանի նախասրահում: Արձանը ամբողջովին պատված է պղնձի բարակ շերտով։ Այս պղինձը ժամանակի ընթացքում քայքայվել է՝ դառնալով կարմրավուն շագանակագույնից մինչև մեզ հայտնի և սիրված՝ արձանին բնորոշ կանաչ գույնը:



6. Ոչ ոք չգիտի, թե ով է Տիկին Ազատության իրական բնորդը

Հավանաբար, Տիկին Ազատության ճաքճքված դիմագծերի և խստաշունչ կեցվածքի ոգեշնչումը եղել է տարբեր աղբյուրներից: Ելնելով այն փաստից, որ Բարտոլդին արձանը նախագծել էր Եգիպտոսի համար՝ ոմանք կարծում են, որ դիմագծերի հետևում կարող է թաքնված լինել արաբ կնոջ պատկեր, իսկ մյուսները ենթադրում են, որ արձանն արտասովոր նմանություն ունի Բարտոլդիի մոր հետ:



7. Ազատության արձանը ժամանակին փարոս է եղել

Իր գոյության առաջին 16 տարիներին Ազատության արձանը եղել է փարոս՝ առաջնորդելով Նյու Յորքի նավահանգիստ եկող նավերը։ Թեև սկզբնական գաղափարը Ազատության թագի ներսում լույսեր տեղադրելն էր, դրանք չափազանց պայծառ էին, և անվտանգության աշխատակիցները վախենում էին, որ դրանք կարող են խանգարել անցնող նավերին: Փոխարենը լուսավորվեց արձանի ջահը։ Մինչ մյուս փարոսները աշխատում էին կերոսինի լամպերով, Ազատության արձանը առաջին փարոսն էր, որ լուսավորվեց շոգեէլեկտրակայանի միջոցով սնուցվող էլեկտրականությամբ: Բայց, ցավոք ջահի մեջ ուժեղացուցիչ ոսպնյակ չկար և 1902-ին արձանն այլևս դադարեց լինել փարոս:



8. Արձանն ավելի մոտ է Նյու Ջերսիին, քան Նյու Յորքին

Փաստացի Ազատության արձանը գտնվում է Նյու Ջերսիին պատկանող ջրերում, սակայն Ազատության կղզին պատկանում է Նյու Յորքի 8-րդ Կոնգրեսային շրջանին, իսկ Նյու Ջերսին երբեք չի փորձել հավակնել այդ հողին, ուստի կարող ենք վստահորեն ասել, որ Տիկին Ազատությունը ապրում է Նյու Յորքում:




9. Արձանի յուրաքանչյուր տարր խորհրդանշական է

Արձանի ձեռքի գրքում նշված է Ամերիկայի անկախության հռչակագրի ամսաթիվը (1776թ. հուլիսի 4), նրա թագի յոթ գագաթները խորհրդանշում են յոթ ծովերը, յոթ մայրցամաքները և արևի ճառագայթները: Այս պատկերը կոչված է փոխանցելու ազատության հուսադրող տարածումն ամբողջ աշխարհում և այն, որ ԱՄՆ-ն օրինակը ծառայում է այլ երկրների համար:

10. Քիչ էր մնում նա խոսող արձան դառնար

Թոմաս Էդիսոնը՝ լամպի և ձայնագրիչի գյուտարարը, մի անգամ առաջարկեց հսկա գրամոֆոն տեղադրել Ազատության արձանի ներսում՝ հնարավորություն տալով արձանին «խոսել», սակայն, ի վերջո, գաղափարը մերժվեց։

Արմինե Մուրադյան