Ուղիղ եթեր
47 րոպե առաջ 
Այս իշխանություններն արտաքին պարտքը հասցրել են մոտ 6 միլիարդ դոլարի
Ներքին
2 տարի առաջ - 16:51 13-04-2023
ՀՀ արտաքին պարտքը տարեցտարի ավելանում է։ Հասկանալու համար, թե ի՞նչ քայլել են ձեռնարկում ներկայիս իշխանություններն այն նվազեցնելու համար, որքան է եղել նախկին երեք նախագահների օրոք՝ Oragir.news-ի հետ զրույցում տնտեսագետ Հրանտ Միքայելյանն ասաց.
«Համապարփակ հարց է․ ուրեմն նախ, ես պետության պարքը հստակ չէի առանձնցնի՝ արտաքին ու ներքին պարք, որովհետև ամեն դեպքում, եթե պարտքը վերադարձնես, ապա այն պետք է վերադարձնես և՛ ներքին, և՛ արտաքին պարտքատիրոջը։ Այսպիսով և՛ ներքին, և՛ արտաքին պարտքն է կարևոր։
ՀՀ-ն սկսել է իր անկախությունն առանց արտաքին պարտքերի, որովհետև, ըստ պայմանագրի, որով ՀՀ-ն մտել է Խորհրդային միության մեջ, բոլոր ակտիվներն իր վրա վերցրել է ՌԴ-ն։ Այսպիսով, ՀՀ-ն զրո արտաքին պարտքով սկսեց իր անկախությունը, սակայն մեկ տարի անց՝ 1992 թվականին, ՀՆԱ-ի համեմատ 30 % պարտք է վերցրել։ Հետո, ամեն դեպքում ՀՆԱ-ն սկսեց աճել, ու առաջին նախագահի նախագահության տարիներին պարտք և ՀՆԱ հարաբերակցությունը բավականին բարձր էր։ Մեկ միլիարդ դոլարն արդեն գերազանցում էր»։
Միքայելյանի խոսքով՝ Ռոբերտ Քոչարյանի կառավարման տարիներին որոշակի փոփոխություններ են մտցվել. «Օրինակ, եթե առաջին նախագահի ժամանակ սեփականաշնորհման դեպքում, օրինակ, մտածում էին, որ պետք է մասնավոր սեփականության անցնի գործարարը, ապա Ռոբերտ Քոչարյանի օրոք այնպես էր, որ դա պետք է ձեռնտու լինի պետությանը։
Օտարերկրյա ներդրումները պայմանավորված էր ներդրումներից, և դրա շնորհիվ պետական ու արտաքին պարտքը սկսեց շատ ավելի քիչ կուտակել։ Հարաբերական առումով սկսեց նվազել, պատմական մինիմումի հասել է 2007 թվականին՝ երբ հասել էր 1,5 մլրդ դոլարի»։
Միքայելյանի խոսքով՝ 2008 թվականին պետական պահուստներից ծախսվել է ահագին գումար և հենց ադ թվականներին էր, որ միջազգային ֆինանսական ճգնաժամը անդրադարձավ նաև ՀՀ-ի վրա ու հենց այդ տարի 1,5-2 մլրդ դրամով ավելացավ.
«Սերժ Սարգսյանի ժամանակ ՀՀ-ն նոր պարտքեր է վերցնում, իսկ արդեն 2013 թվականից սկսած, գրեթե ամեն տարի մի քանի միլիոն դոլար պարտք է կուտակվում, չնայած հները մարվում էին միաժամանակ։ 2016 թվականից սկսեց շեղումը, այսինքն՝ ֆիննախը կարևորեց ներքին աղբյուրները, իսկ հաջորդ տարիներին ՀՀ-ն շատ քիչ նոր պարտքեր է վերցրել, որովհետև տնտեսական աճը բարձր էր ու պարտքերի կարիք չէր զգացվում»։
Անդրադառնալով ներկայիս իշխանության կուտակած արտաքին պարտքին՝ ասաց. «2020 թվականին, կորոնավիրուսային իրավիճակով պայմանավորված, ՀՀ-ն սկսեց ավելացնել իր արտաքին պարտքերը և պատերազմի ֆոնին էլ ու մինչև հիմա այն շարունակվում է, իսկ 2022 թվականին պարտքն ավելի է շատացել, ներքին պարտքը, դոլարի արժույթով պայմանավորված, նվազել է։
Հիմա ընդհանուր պետական պարտքը տաս միլիարդ դրամ է, ամեն ամիս թվերը, բնականաբար, փոխվում են, եթե այսպես նայենք, ապա 4 մլրդ 392 միլիոն դոլար ներքին պարտքն է, իսկ արտաքին պարտքը, որին հասցրել են այս իշխանությունները, կազմում է 5 միլիարդ 813 մլն դոլար»։
«Համապարփակ հարց է․ ուրեմն նախ, ես պետության պարքը հստակ չէի առանձնցնի՝ արտաքին ու ներքին պարք, որովհետև ամեն դեպքում, եթե պարտքը վերադարձնես, ապա այն պետք է վերադարձնես և՛ ներքին, և՛ արտաքին պարտքատիրոջը։ Այսպիսով և՛ ներքին, և՛ արտաքին պարտքն է կարևոր։
ՀՀ-ն սկսել է իր անկախությունն առանց արտաքին պարտքերի, որովհետև, ըստ պայմանագրի, որով ՀՀ-ն մտել է Խորհրդային միության մեջ, բոլոր ակտիվներն իր վրա վերցրել է ՌԴ-ն։ Այսպիսով, ՀՀ-ն զրո արտաքին պարտքով սկսեց իր անկախությունը, սակայն մեկ տարի անց՝ 1992 թվականին, ՀՆԱ-ի համեմատ 30 % պարտք է վերցրել։ Հետո, ամեն դեպքում ՀՆԱ-ն սկսեց աճել, ու առաջին նախագահի նախագահության տարիներին պարտք և ՀՆԱ հարաբերակցությունը բավականին բարձր էր։ Մեկ միլիարդ դոլարն արդեն գերազանցում էր»։
Միքայելյանի խոսքով՝ Ռոբերտ Քոչարյանի կառավարման տարիներին որոշակի փոփոխություններ են մտցվել. «Օրինակ, եթե առաջին նախագահի ժամանակ սեփականաշնորհման դեպքում, օրինակ, մտածում էին, որ պետք է մասնավոր սեփականության անցնի գործարարը, ապա Ռոբերտ Քոչարյանի օրոք այնպես էր, որ դա պետք է ձեռնտու լինի պետությանը։
Օտարերկրյա ներդրումները պայմանավորված էր ներդրումներից, և դրա շնորհիվ պետական ու արտաքին պարտքը սկսեց շատ ավելի քիչ կուտակել։ Հարաբերական առումով սկսեց նվազել, պատմական մինիմումի հասել է 2007 թվականին՝ երբ հասել էր 1,5 մլրդ դոլարի»։
Միքայելյանի խոսքով՝ 2008 թվականին պետական պահուստներից ծախսվել է ահագին գումար և հենց ադ թվականներին էր, որ միջազգային ֆինանսական ճգնաժամը անդրադարձավ նաև ՀՀ-ի վրա ու հենց այդ տարի 1,5-2 մլրդ դրամով ավելացավ.
«Սերժ Սարգսյանի ժամանակ ՀՀ-ն նոր պարտքեր է վերցնում, իսկ արդեն 2013 թվականից սկսած, գրեթե ամեն տարի մի քանի միլիոն դոլար պարտք է կուտակվում, չնայած հները մարվում էին միաժամանակ։ 2016 թվականից սկսեց շեղումը, այսինքն՝ ֆիննախը կարևորեց ներքին աղբյուրները, իսկ հաջորդ տարիներին ՀՀ-ն շատ քիչ նոր պարտքեր է վերցրել, որովհետև տնտեսական աճը բարձր էր ու պարտքերի կարիք չէր զգացվում»։
Անդրադառնալով ներկայիս իշխանության կուտակած արտաքին պարտքին՝ ասաց. «2020 թվականին, կորոնավիրուսային իրավիճակով պայմանավորված, ՀՀ-ն սկսեց ավելացնել իր արտաքին պարտքերը և պատերազմի ֆոնին էլ ու մինչև հիմա այն շարունակվում է, իսկ 2022 թվականին պարտքն ավելի է շատացել, ներքին պարտքը, դոլարի արժույթով պայմանավորված, նվազել է։
Հիմա ընդհանուր պետական պարտքը տաս միլիարդ դրամ է, ամեն ամիս թվերը, բնականաբար, փոխվում են, եթե այսպես նայենք, ապա 4 մլրդ 392 միլիոն դոլար ներքին պարտքն է, իսկ արտաքին պարտքը, որին հասցրել են այս իշխանությունները, կազմում է 5 միլիարդ 813 մլն դոլար»։
Ամենից շատ դիտված
19:15 Առաջին անգամ էր, որ տնից դուրս էր եկել ու չէր վերադարձել. 3 օր անհետ կորած, 68-ամյա պապիկը գտնվել է մահացած
23:44 Վարդան Ղուկասյանին մեղադրանք է առաջադրվել 40 դրվագով
12:35 Քայլ արա, արի տուն, թքեմ վրադ, ռադ եղի ստեղից․ էդ ա՞ ձեր կոնցեպտը․ Քրիստինե Վարդանյան
14:17 Դուք միջին որակի վարչապետ եք ու «Զապոռոժեց» վարող, ձեր դիմացը չեք նայում․ Սեյրան Օհանյան
21:52 Իրականում 595.000 ստացող ուսուցիչը նույն 400.000 ստացող ուսուցիչն է. կրթության փորձագետ
11:15 Հաջորդիվ՝ անուն առ անուն. կանգնեցնել է պետք առնետների խրախճանքը. Մետաքսե Հակոբյան
18:38 Կրասարցիների մոտ վախի մթնոլորտ են ստեղծել, որ կոծկեն իրենց անգործությունը. շիրակցի ֆերմեր
14:50 Փոքրոգի, ապապետական բոյկոտ ու սպառնալիք Գյումրիում
14:13 Ասացի՝ շատ տաղանդավոր կին է, պետք է մտցնել ՔՊ ցուցակ․ չեմ փոշմանում. Ռուբեն Ռուբինյանն՝ Աննա Գրիգորյանին
13:32 Տվեք ինձ ձեր ավել 450 հազար դրամը, ես ձեր ընտանիքին ապոհովեմ մակարոնով, կետչուպ էլ կտամ․ ՔՊ-ական
Ձեզ գուցե հետաքրքրի
հետադարձ կապ
սոց․ ցանցեր
Կայքում հրապարակված նյութերը պարտադիր չէ, որ արտահայտեն oragir.news-ի խմբագրության տեսակետը: