Ալեքսանդր Սվարանցը՝ ռուս-ուկրաինական պատերազմի և Ռուսաստանին Հայաստանի աջակցության մասին

Ալեքսանդր Սվարանցը՝ ռուս-ուկրաինական պատերազմի և Ռուսաստանին Հայաստանի աջակցության մասին

Քաղաքագետ Ալեքսանդր Սվարանց — քաղաքական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր։
«Հայ-ռուսական հարաբերությունները պետք է կառուցվեն ինքնավար՝ անկախ այլ գործոններից»,- Oragir.news-ի հետ զրույցում ասաց Սվարանցը։

-Ռուս-ուկրաինական պատերազմը շարունակվում է շուրջ մեկ շաբաթ, ի՞նչ եք կարծում, ինչու՞ է Հայաստանի վարչապետ Փաշինյանը լուռ և չի ցանկանում Ռուսաստանին բացահայտ աջակցություն հայտնել։ Սա ինչպե՞ս կարող է ազդել Հայաստանի վրա։

- Նախ՝ ռուս-ուկրաինական ճգնաժամի վերաբերյալ գնահատականներում ես ելնելու եմ Ռուսաստանում որդեգրած մոտեցումներից։ Ըստ նախագահ Պուտինի՝ Ռուսաստանը չի պատերազմում Ուկրաինայի ժողովրդի դեմ, այլ իրականացնում է հատուկ ռազմական գործողություն այնտեղ, որտեղ ռազմական գործողություններն անխուսափելի են անկախությունը պաշտպանելու և այս տարվա փետրվարի 22-ին Ռուսաստանի կողմից ճանաչված վարչական սահմանները վերականգնելու համար (Դոնեցկի ու Լուգանսկի):
Երկրորդ՝ Հայաստանն աշխարհում միակ երկիրն է, որն աջակցել է Ռուսաստանին և դեմ է քվեարկել Ռուսաստանի՝ Եվրոպայի Խորհրդից դուրս գալուն, աջակցել նրան նվազագույն հնարավորություններով։
Երրորդ՝ գրեթե միշտ, հազվադեպ բացառություններով, Հայաստանը միջազգային ասպարեզում սատարել է Ռուսաստանին՝ անկախ Հայաստանի ղեկավարից և անկախ Հայաստանի նկատմամբ Ռուսաստանի վերաբերմունքից։ Մենք հիմա տեսնում ենք, թե այսպես կոչված սորոսականները (ամերիկացիները և ՆԱՏՕ-ի նրանց դաշնակիցները) ամեն կերպ աջակցում են Ուկրաինային։ Ոչ ոք չի կարող հաստատել, որ նույն ուժերն ակտիվորեն աջակցել են Հայաստանին 44-օրյա պատերազմի ժամանակ։
Չորրորդ՝ Հայաստանը նույնպես ձեռնպահ է մնացել ՄԱԿ-ում մարդու իրավունքների հարցով քվեարկությունից, Ռուսաստանի դեմ քվեարկելուց, ինչպես նաև Ռուսաստանին ագրեսոր ճանաչելուց, ինչը նույնպես համերաշխության նշան է։
Հինգերորդ՝ Նիկոլ Փաշինյանը վերջերս Ղազախստանում՝ ԵԱՏՄ կառավարությունների ղեկավարների գագաթնաժողովում, հանդիպեց Տոկաևին և հայտարարեց, որ երբ Հայաստանը ճգնաժամի մեջ էր, ՀԱՊԿ-ից օգնություն չկար, նույնիսկ բարոյական աջակցություն չկար։ Բնականաբար, Ռուսաստանը հիմա ոչ ոքի օգնության կարիքը չունի, համենայն դեպս իր հատուկ գործողության իրականացման համար։ Պուտինը ռազմական օգնություն չի ակնկալում, օրինակ, այժմ ճգնաժամի մեջ գտնվող Հայաստանից։ Ի վերջո, օբյեկտիվորեն Ռուսաստանը աջակցության կարիք չունի։ Սակայն Հայաստանի դեպքում, իմ կարծիքով, վիրավոր Ղարաբաղը կարող էր պատրաստ լինել՝ հնարավոր օգնություն ցուցաբերելու Ռուսաստանին և Դոնբասի ժողովրդին։ Ավելին՝ Արցախի Հանրապետության նախագահ Արայիկ Հարությունյանը օպերատիվորեն և հրապարակայնորեն ողջունել և պաշտպանել է Դոնեցկի ու Լուգանսկի անկախությունը ճանաչելու Ռուսաստանի որոշումը, որը համապատասխանում է նաև Արցախի ժողովրդի նկրտումներին, նրա բազմամյա պայքարին՝ հանուն ազգերի իրավունքի ինքնորոշման՝ միջազգային իրավունքի նորմերին և սկզբունքներին համապատասխան։ Կարծում եմ՝ Հայաստանում և Ադրբեջանում ոչ ոք չէր կարող առարկել Ռուսաստանին Ղարաբաղի աջակցության նման հրապարակային քայլին, որի խաղաղապահներն այսօր ամեն գնով պահպանում են խաղաղությունը տարածաշրջանում, չէին կարող առարկել, քանի որ Հայաստանը և Ադրբեջանը (այս տարվա փետրվարից) Ռուսաստանի դաշնակիցներն են։

-Ադրբեջանը հիմա բացահայտ, երբեմն էլ քողարկված ռազմական օգնություն է ցուցաբերում Ուկրաինային, կարո՞ղ է ՌԴ նախագահ Պուտինը ռուս-ուկրաինական պատերազմից հետո փոխել իր ծրագրերն ու գործողությունները Ադրբեջանի մասով։

-Բնականաբար, պարոն Ալիևը կշարունակի շրջանցել այնպես, ինչպես դա փորձում է անել Էրդողանը, իր համար սպառնալիքներն ու խնդիրները նվազագույնի հասցնելու համար։ Ինչպես հայտնի է, թուրքական դիվանագիտությունը միշտ էլ աչքի է ընկել առավելագույն պրագմատիզմով և առաջին հերթին գործում է իր սեփական ազգային շահերից՝ Արևմուտք-Ռուսաստան հարաբերությունների կոնյուկտուրայում։ Ադրբեջանը որի հետևում կանգնած է Թուրքիան, հետևում է ավագ եղբոր օրինակին։ Բաքվում դեսպանատան մոտ ի պաշտպանություն Ուկրաինայի զանգվածային ցույց է իրականացվել՝ ՌԴ նախագահ Պուտինի մասին հիմար հայտարարություններով, SOCAR-ից անվճար բենզին է տրամադրվել Ուկրաինային. սա ակնհայտորեն Կիևի ռեժիմի հետ ադրբեջանական համերաշխության ձևերի ոչ ամբողջական ցուցակն է։ Էլ ինչպե՞ս կարող է Ալիևը պատասխանել Զելենսկուն՝ Ղարաբաղյան վերջին պատերազմի օրերին ռազմատեխնիկական և քաղաքական օգնության համար։
Մենք նաև գիտենք, որ Ադրբեջանի խիստ ռեժիմը թույլ չի տալիս մոլեգնող ժողովրդավարություն և կամակորություն առանց իշխանությունների սանկցիայի։ Իսկ նման զանգվածային ակցիաները նույնիսկ ներքաղաքական կյանքում չեն աշխատում, իսկ իշխանությունները որոշել են չմիջամտել այս գործընթացին։ Այս ամենով հանդերձ, ինձ թվում է, որ դրանք իրենց ներքին խնդիրներն են, Ռուսաստանի հետ։ Հայ ժողովուրդը չպետք է շատ տարվի այս թեմայով, քանի որ Ռուսաստանն ու նախագահ Պուտինը բավականաչափ կառույցներ ունեն Ադրբեջանի մասին օբյեկտիվ տեղեկատվություն տրամադրելու համար (այդ թվում՝ դեսպանատունը և արտաքին այլ կառույցները)։ Իմ կարծիքով, հայ-ռուսական հարաբերությունները պետք է կառուցվեն ինքնուրույն և անկախ այլ գործոններից։ Իհարկե, չի կարելի անտեսել իրավիճակը տարածաշրջանում և ամբողջ աշխարհում, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև շարունակվող հակամարտությունը, քանի որ այն չի ավարտվել, քանի դեռ չկա խաղաղության պայմանագիր։ Մենք պետք է գիտակցենք մեր շահերը՝ ստեղծելով և զարգացնելով ուժեղ հարթակներ։

-Հնարավո՞ր է, որ Ռուսաստանը պատերազմից հետո կարող է փոխել Հարավային Կովկասի հետ իր տարածաշրջանային նպատակները, որովհետև Ռուսաստանի հետաքրքրությունները այս տարածաշրջանների հետ հնուց մեծ են եղել։

- Առայժմ Ռուսաստանն իր ջանքերը կենտրոնացնում է Ուկրաինայի ներկայիս ռեժիմի դեմ հատուկ գործողությունն ավարտելու վրա և ձգտում է հասնել հայտարարված նպատակներին (ապազերծում, ապառազմականացում, դաշնայնացում, Ղրիմի ճանաչում Ռուսաստանի Դաշնության կազմում և Դոնեցկի ու Լուգանսկի Ժողովրդական Հանրապետությունների անկախացում): Կարծում եմ՝ դեռ վաղ է խոսել հետագա գործողությունների, հատկապես տարածքային նպատակների մասին։

Մարիամ Ստեփանյան