Երբ թավշե հեղափոխությունը «դմբ-դմբ-հու»-ով այլևս պաշտոնական իրողություն դարձավ Հայաստանում՝ 3-րդ հանրապետությունում, Փաշինյան Նիկոլը հայտարարեց, որ 4-րդ հանրապետություն ենք ստեղծում: Սիմոնյան Ալենն էլ՝ ձեռ ու ոտ ընկած, հանձնաժողով կամ նմանատիպ խմբակ ձևավորեց՝ Հայաստանի օրհներգն ու դրոշը փոխելու նպատակասլացությամբ: Արդեն անցած նախագահ Սարգսյան Արմենը նույնպես անթաքույց ոգևորությամբ բարձրաձայնեց Հայաստանի 4-րդ հանրապետության մասին: Արդյո՞ք հայտարարությունը հոգու խորքից էր բխում, թե՞ նախագահի ուղղամիտ ու անվիճելի համաձայնությունն էր վարչապետի հետ, միայն ինքը կարող է պարզաբանել:
Իսկ մենք՝ էյֆորիական ճախրանքի մեջ, լիաերես ժպտում էինք՝ համոզված կարծելով, թե մեր իղձերի ու կարոտների, երազի Հայաստանն ենք ունենալու: Հզոր Հայաստան՝ հզոր Արցախով, որ դեռ քայլելու ենք դեպի լեռը Մասիս: Մեր բոլոր արժեքների ու իրավուքների տերն ենք լինելու և մեր տեղն ենք ամրագրելու աշխարհի երևացող պետությունների շարքում:
Իսկ 4-րդ հանրապետության մեկնարկը տրվել է, մնում է հասցնել եզրագծին: Առանց Արցախի Հայաստան: Սահմանները պաշտպանող դիրքերի հանձնում Ադրբեջանին, և այնքան տարածքներ, որքան կցանկանա: Առայժմ Գեղարքունիքում և Սյունիքում՝ «Զանգեզուրի միջանցք»-ով: Ճանաչենք Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը և այն ամենը, ինչ կպահանջի: Նաև չունենալ բանակ, քանի որ այդ պահանջը նույնպես ներկայացրել է: Որպեսզի որևէ խնդիր չունենանք այդ հարևանի հետ:
Իսկ Թուրքիայի հետ զրո խնդիր ունենալը նույնպես 4-րդ հանրապետության օրակարգում է: Մոռանալ Ցեղասպանության մասին և հատուցման մասին, ճանաչել հայ-թուրքական սահմանը, դասագրքերից ջնջել թուրքերի եղերական ոճիրները ներկայացնող պատմությունն ու գրականությունը: Մոռանալ և ճանաչել, հնազանդվել, որն, ըստ թուրքերի, կարող է բերել հաշտեցման: Նաև բացվել և տրվել թուրքական նպատակներին ու ծրագրերին:
Հայաստանի 4-րդ հանրապետությունն ընթացքի մեջ է, իսկ երբ կհասնի ավարտին, Նիկոլը կհայտարարի, որ այլևս իրողություն է: Սա ի՞ր քնահարամ երազն էր, թե՞ առջևը դրված անքուն երազ, որն իրականացնում է որպես իշխանության գին. մի օր հավանաբար կխոստովանի:
Հուսիկ Արա