Գերմանական հայտնի Կոնրադ Ադենաուեր քաղաքական հիմնադրամն անդրադարձել է ներհայստանայան վերջին իրադարձություններին:
1991 թվականին, երբ Հայաստանի Հանրապետությունը վերջապես անկախացավ, երկիրը բացառապես ղեկավարում էին այն նախագահները կամ վարչապետները, որոնք անձնական և անմիջական կապեր ունեին Լեռնային Ղարաբաղի հետ:
Նիկոլ Փաշինյանն առաջինն էր, որը բացարձակապես զուրկ էր այս փորձից:
Եթե նրան համեմատենք Ռոբերտ Քոչարյանի հետ, որը 1991-ից 1994 թվականների առաջին պատերազմում ղարաբաղյան բանակի նախկին «հաջողակ» գեներալ է, այնուհետև Լեռնային Ղարաբաղի և հենց Հայաստանի Հանրապետության նախագահ, ապա Փաշինյանը ոչ միայն զգալիորեն երիտասարդ թվում, այլև՝ անփորձ:
Հայաստանում տեղի ունեցածը պատմական և քաղաքական տեսանկյունից այնքան ազդեցիկ էր, որ Քոչարյանն այլ ելք չուներ, քան խաղի ընթացքը փոխելը:
Քաղաքական հիմնադրամն արձանագրում է, որ, հաշվի առնելով պարտությունը պատերազմում, Լեռնային Ղարաբաղից տասնյակ հազարավոր հայ փախստականների և բազմաթիվ ռազմագերիների առկայությունը, հայկական ընդդիմությունը կարծում էր, որ երկրում հակակառավարական տրամադրություններ են իշխում:
Բայց արդյո՞ք այդքան Փաշինյանի կառավարման քննադատության այլընտրանքն ինքնաբերաբար «հին վերահսկչի» վերընտրում է նշանակում:
Չէ՞ որ, ըստ «Թավշյա հեղափոխության» տրամաբանության, հենց նա պետք է ընդմիշտ հեռանար քաղաքական ասպարեզից :
Ուշագրավ է, որ այս հանգամանքն ընդդիմության կողմից պատշաճ ուշադրության չարժանացավ:
Իշխող կուսակցության և ընդդիմության վերջին երկու խոշոր հանրահավաքները շատ խորհրդանշական էին:
Հունիսի 17-ին Փաշինյանի «քաղաքացիական պայմանագիրը» կոչ էր անում հանրահավաք անցկացնել Երևանի կենտրոնական հրապարակում: Այդ ցույցին մասնակցել է մոտ 21.000 մարդ:
Նիկոլ Փաշինյանի ուղերձն հստակ էր. «Մենք պետք է շարունակենք մեր նախաձեռնած բարեփոխումները ... խոսքը վերաբերում է Հայաստանի ժողովրդավարական ապագային»:
Ի հակադրություն այս ուղերձին, Քոչարյանի համար այլ առաջնահերություն գոյություն ուներ՝ անվտանգություն և ժողովրդավարություն:
Այս ուղերձի միտքը հստակ էր՝ սկզբից պետք է անվտանգ միջավայր ստեղծվի Լեռնային Ղարաբաղում, որից հետո միայն կարելի է խոսել ժողովրավարության մասին:
Այս երկու ուղերձներն էլ ցույց են տալիս հայկական քաղաքական էլիտային և երիտասարդ սերնդի միջև առկա հակասությունները:
Լեռնային Ղարաբաղի կոնֆլիկտը շարունակում է հայակական քաղաքական դաշտում էական մնալ, բայց նաև այն շատ անորոշ է՝ ներքաղաքական մարտահրավերները գնահատելու տեսանկյունից:
Ընտրությունների արդյունքները նույնպես ոչինչ չեն պարզաբանում, որովհետև հստակ չէ, թե քվեարկելու իրավունք ունեցող քաղաքացիներն ինչպիսի առաջնահերթությամբ են քվեարկել և կամ՝ ինչն են կարևորել քվեարկելիս:
Շատ մարդիկ , որոնք չեն մասնակցել ընտրությանը, հիասթափված էին Փաշինյանի պաշտոնավարման երեք տարուց, բայց նաև հաստատ չէին ցանկանա քվեարկել «հին վերհսկչի» վերադարձման օգտին:
Նրանց մնում էր չքվեարկելու որոշումը:
Գործող վարչապետ Փաշինյանի կողմից տարված հստակ հաղթանակից հետո էլ դժվար է Հայաստանի ապագայի մասին կանխատեսումներ անել:
Բացառապես տրամադրությունից բխող և խիստ բևեռացված հասարակական բանավեճի ֆոնին հեռուն գնացող եզրակացություններ չեն կարող արվել: