Քաղաքացին չի կարող դատարանում պաշտպանել իրեն․ անկարողությունից վենդետայի դեպքերն աճելու են

Արդարադատության նախարարության կողմից Հայաստանում ներդրվել է մի ինստիտուտ, որով 25 տեսակի ոչ մեծ և միջին ծանրության հանցագործությունների դեպքում տուժողը սպիտված է լինեու դատախազի փոխարեն ինքն ապացուցել իր նկատմամբ կատարված հանցանքը։ Տուժողը սպիպված է լինելու անձամբ հավաքել բոլոր ապացույցներն ու ներկայացնել դատարանին։

Բազմաթիվ իրավաբաններ ու փաստաբաններ այս ինստիտուտը խնդրահարույց են համարում՝ նշելով, որ համապատասխան իրավաբանական գիտելիքներ ու փաստաբանի ծառայություններից օգտվելու համար անհրաժեշտ ֆինանսական միջոցներ չունեցող քաղաքացիները լուրջ խնդիրների են բախվելու։

Մասնագետները զգուշացնում են նաև, որ սրա հետևանքով մեծանալու են նաև վենդետայի դեպքերը, քանի որ քաղաքացիների շրջանում ամրապնդվելու է այն գիտակցումը, որ իրավական ճանապարհով հնարավոր չի լինի արդարադատության հասնել։

Oragir.News-ի հետ զրույցում փաստաբան Լուսինե Վիրաբյանն ընդգծեց, որ այս ինտիտուտի ներդրումն առհասարակ նպատակահարմար չի համարում ու չգիտի, թե օրենքն ընդունողներն ինչպես են մեկնաբանում դրա նպատակահարմարությունը։ Նա՝ որպես մասնագետ, համոզմունք հայտնեց, որ այս օրենքը կարող է միայն բացասաբար ազդել՝ ինչպես գործի ընթացքի, այնպես էլ հանցագործությունների կանխման ու բացահայտման վիճակագրության վրա։

«Մարդիկ կա՛մ չեն կարողանալու օգտվել համապատասխան փաստբանական ծառայություններից՝ համապատասխան օրենքի ընդունման (ծառայությունների արժեքի բարձրացման) հետ կապված, որի շրջանակներում այսօր փաստաբանների կողմից գործադուլ է իրականացվում, կա՛մ էլ իրավագիտակցությունն ու մասնագիտական գիտելիքները չեն բավականացնելու, որպեսզի կարողանան դատարանում կարողանան իրենց իրավունքները պատշաճ կերպով պաշտպանել»,- նշեց նա՝ համաձայնելով մեր այն դիտարկման հետ, որ իրավաբանական գիտելիքներ չունեցող քաղաքացին չի կարողանալու իր իրավունքները պաշտպանել։

Փաստաբանը համաձայնեց նաև այն մտահոգությունների հետ, որ օրենքի հետևանքով ավելանալու են վենդետաների դեպքերը, որովհետև եթե լինի բարձիթողի իրավիճակ, քաղաքացիների մոտ անկարողության զգացում է առաջանալու, ինչի հետևանքով մարդիկ նախապատվություն են տալու վենդետային։ «Բազմիցս խոսել եմ այս թեմայով և գտնում եմ, որ օրենքի հետևանքով հանցագործությունների թիվը միայն աճելու է, իսկ բացահայտումների ցուցանիշը հակառակը՝ նվազելու է»,- կարծում է նա։

Լուսինե Վիրաբյանից նաև հետաքրքրվեցինք, թե, իր համոզմամբ, այս իրավիճակն ինչպես պետք է հանգուցալուծվի։ Ի պատասխան՝ մեր զրուցակիցն ասաց, որ օրենքն ամբողջովին վերանայելու կարիք կա, և քանի որ այն արդեն ուժի մեջ է մտել, ապա պետք է վերանայման նախագիծ շրջանառության մեջ դրվի և համապատասխան կարգավորումներ կատարվի դրանում։

«Ինձ թվում է՝ դա ժամանակի հարց է։ Որոշ ժամանակ անց, երբ տեսնեն, որ բացասական հետևանքներ ենք ունենում, եթե նպատակը հենց այդպիսի հետևանքներ ստեղծելը չի, իսկ կարծում եմ՝ տրամաբանորեն պետությունը նման նպատակ չպետք է ունենա, անհրաժեշտ է վերադառնալ դատավարության հին նորմերին»,- եզրափակեց նա։

Դավիթ Գույումջյան