Գյուղում կապ չկար, անհետ կորած էինք համարվում, որոշեցի քայլելով գնալ Ստեփանակերտ. արցախցի բժիշկ

«Արցախյան վերջին պատերազմը իր դաժանությամբ տպավորվել է, մարդիկ հյուծված էին, ո՛չ սնունդ կար, ո՛չ էլ բավարար դեղորայք»,-Oragir.News-ի հետ զրույցում պատմում է Արցախից բռնի տեղահանված Սվետլանա Հարությունյանը ով մասնագիտությամբ բժիշկ է:

Նրա խոսքով՝ թեև թերսնված էին, հոգնած, բայց պայքարի նպատակը առավել քան վեհ էր։

«Թերսնված ու ցածր իմունիտետով պայքարում էինք, որովհետև մենք որոշել էինք չհանձնվել և ապրել մեր հողում:

Իսկ առհասարակ, շատ եմ կարոտում Արցախը՝ իմ ծննդավայրը, որտեղ կան իմ մանկության հուշերը, վանքերը, եկեղեցիները և հրաշք բնությունը: Երազում հաճախ եմ լինում ինձ ծանոթ վայրերում, երբեմն զգում եմ, որ երազ է, բայց չեմ ուզում աչքերս բացել ու արթնանալ քնից: Երբեմն երազիս վերապրում եմ պատերազմը, տեսնում այրվածքներ ստացած վիրավորներին»,- շարունակում է Սվետլանան։

Արցախցի բժիշկն իր երազներում էլ է անընդհատ կռվում, նրա կռիվները անավարտ ելքով են։

«Սեպտեմբերի 17-ին հերթապահության էի հիվանդանոցում, իսկ սեպտեմբերի 19-ին եղբորս աղջկա ծննդյան օրն էր: Մտքումս անընդհատ վերլուծում էի, թե ինչպես պետք է հասցնեմ գնալ գյուղ, եթե չկա վառելիք... Այդ օրը զանգեցին՝ մեքենա կար դեպի գյուղ գնացող, առանց վարանելու հերթապահությանս օրը փոխեցի:

Սեպտեմբերի 19-ին գյուղում էի, բոլորս տարեդարձի եռուզեռով էինք զբաղված և առաջին բարձր ու մոտ տեղից լսվեց կրակոցների ձայները...

Կյանքում առաջ անգամ էի լսում «պատերազմի ձայնը» այդպես մոտիկից։ 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմի ժամանակ, ես բժշկական համալսարանի ուսանող էի և Արցախում չէի...

Սեպտեմբերի 19-ին միանգամից ընդհատվեց հեռախոսային կապը:

Ես իմ տեղը չէի գտնում, փորձում էի ելքեր գտնել, թե ինչպես գնալ հիվանդանոց, որովհետև կարծում էի, որ ՀԲԿ-ն հաստատ կարիք ունի բուժանձնակազմի: Սակայն այդպես էլ կապ չկար: Իսկ փեսացուս բարձրաստիճան սպա է, ում մասին 2 օր նորություն չունեի, բայց զգում էի, որ ողջ է:

Մենք գյուղում կապ չունենալու պատճառով անհետ կորած էինք, ոչ ոք չգիտեր որտեղ ենք։

Ընթացքում մեզ գյուղից տարհանեցին, գնացինք այլ գյուղ, այնտեղից էլ իջանք Հերհեր գյուղ: Երբ կրակոցների ինտենսիվությունը թուլացավ, իսկ հետո էլ ձայներ չէինք լսում, մտածեցի՝ հրադադար է, բայց չէի պատկերացնում ինչ ելքով: Գյուղում ասում էին, որ Կարմիր Շուկայով դեպի Ստեփանակերտ ճանապարհը փակ է: Սեպտեմբերի 21-ին որոշեցի, որ քայլելով պետք է գնամ Ստեփանակերտ, տեղյակ չէի, որ դեպի Ստեփանակերտ տանող մյուս ճանապարհը (Ննգի-Ստեփանակերտ) ևս փակ է: Եղբայրս ինձ ուղեկցեց, ճանապարհին ծանոթ հրամանատարի մեքենա տեսանք, մեզ մինչև Ճարտար գյուղ բերեց, հետո քայլեցինք մինչև Մարտունի, ճանապարհին պարզ դարձավ, որ դեպի մայրաքաղաք տանող բոլոր ճանապարհները փակ են: Գնացի Մարտունու ՇԲԸ, տեսա կոլեգաներիս, ուրախ էի, որ ինչ-որ չափով կարող էի օգտակար լինել: Հաջորդ օրը Կարմիր խաչի մեքենաներով վիրավոր զինվորներին տեղափոխեցինք ՀԲԿ։

Սեպտեմբերի 23-ին Կարմիր խաչի մեքենաներով գնացինք Մարտակերտ, որպեսզի այնտեղ էլ տեղափոխենք ծանր վիրավորում ստացած հիվանդներին: Ճանապարհը անցնում էր թուրքերի տեղադրած պոստերի միջով: Ճանապարհի սարսափելի տեսարանները չեմ մոռանում՝ լքված գյուղեր, լքված մեքենաներ՝ դռները բաց, շորերը գետնին թափած, ոչնչացած զինտեխնիկաներ, որոնք դեռ ծխի մեջ էին: Մտածում էի, որ չէին հասցրել գյուղը լքել: Մարտակերտից տեղափոխվելիս ծանր վիրավորներից մեկին միացված էր թթվածնին, ճանապարհին թթվածնի սարքում վերջացավ թթվածնի քանակը և ամբողջ ճանապարհին ես ու բուժակ Հարութը, ով ինձ համար հաճելի բացահայտում էր, օգնեց միասին թթվածին տալով (AMBU տդփ) հասցնել ՀԲԿ»,- հիշում է բժիշկը։

26-ամյա բժիշկը ծնունդով Արցախի Մարտունի քաղաքից է, հիմա Երևանում է ապրում։ Ասում է՝ հիշողություններն ու կարոտը հանգիստ չեն տալիս.

«Անընդհատ մտքիս մեջ վերհիշում էի մայրիկիս պատմածները՝ սումգայիթյան դեպքերից հազիվ են փրկվել: Մտածում էի՝ երևի հայի ճակատագիրն է, ապրել ու արարել, բայց անցնել գոյութենական պայքարի միջով: Ուղղակի գաղթի ճանապարհի միջոցներն ու անվանումներն էին փոխվել՝ Դեր Զորի ճանապարհը փոխարինվել էր Հակարիի կամրջով, իսկ ձիերը՝ մեքենաներով: Դուրս գալուց հույս ունեի, որ շուտով վերադառնալու եմ, խնամքով վերցրեցի աշխատասենյակիս ու տան բանալիները:

Մարդկային մի ամբողջ կյանք ու մանկություն եմ թողել Արցախի իմ հայրական տան փակված դռների հետևում»,- եզրափակում է Արցախից բռնի տեղահանված բժիշկը։