Ուղիղ եթեր
Թումանյանական մի գողտրիկ անկյուն․ «Վերնատունը» 125 տարեկան է
copy image url

Թումանյանական մի գողտրիկ անկյուն․ «Վերնատունը» 125 տարեկան է

Մշակույթ 11 ամիս առաջ - 21:29 10-07-2024
Հասցեն՝ Թիֆլիս, Բեհբության փողոց, 44 տուն, 5-րդ հարկ, Հովհ. Թումանյանի բնակարան․ 125 տարի առաջ այստեղ ձևավորվեց «Վերնատուն» գրկան խմբակը, որը դարձավ հայ մտավորականության համար եղել է մշակութային խնդիրների և բարոյական հարցերի հստակեցման վայր։ Այստեղ խմբսկի անդամների և համակիրների կողմից յուրացվել է համաշխարհային մշակույթը, ազգային և համամարդկային ժառանգությունը և բյուրեղացվել է միտքն ու ճաշակը, այն եղել է համալսարան, ասպարեզ ազատ մտքի ծնունդի և արտահայտման: Սա մտավորականների համերաշխ համագոյության հրաշալի օրինակ է, միասնական նպատակի ընկերություն:



Ղ.Աղայանը, Լ.Շանթը, Ն.Աղբալյանը, Ավ.Իսահակյանը, Դ.Դեմիրճյանը, անշուշտ տանտիրոջ` իմաստուն Թումանյանի գլխավորությամբ` վերնականներն էին, իսկ կին հյուրերը` վերնանուշները: Հավաքների ժամանակ հրամցվել է ավանդական քիշմիշ-լաբլաբու, որ կոչել են վերնահատիկ:

«Վերնատան» վեցնյակը` Ղազարոս Աղայան, Հովհաննես Թումանյան, Ավետիք Իսահակյան, Լեւոն Շանթ, Դերենիկ Դեմիրճյան, Նիկոլ Աղբալյան, դեռեւս երիտասարդ եւ անհոգ մարդիկ էին, որոնցից յուրաքանչյուրն իր հետ «Վերնատուն» է բերել իր բնաշխարհի գույներն ու նկարագիրը եւ ստեղծել հետաքրքիր գրական մթնոլորտ: Այդ հայտնի վեցնյակը գիտեր, որ դառնալու են հայ գրականության դասականները եւ ամեն շաբաթ` երկու անգամ հաղթահարելով «Վերնատան» 102 աստիճան, հավաքվում էին եւ կերտում հայ գրականության ամենանշանակալի էջերից մեկը:



Ինչքա՜ն թանկագին հյուրեր է ունեցել «Վերնատունը», ինչքա՜ն գոհարներ են ծնվել այստեղ։ Մշտական անդամներից բացի՝«Վերնատան» հանդիպումներին առիթից առիթ ներկա են եղել նաեւ բազում այլ հայ գրողներ, արվեստագետներ, պատմաբաններ, լեզվաբաններ կամ գրականասեր մարդիկ` Պերճ Պռոշյանը, Մուրացանը, Վրթանես Փափազյանը, Վահան Տերյանը, Կոմիտասը, նկարիչներ Գեւորգ Բաշինջաղյանը, Փանոս Թերլեմեզյանը եւ այլք:

Մի օր Թումանյանին հյուր է գալիս կոմպոզիտոր, խմբավար Ալեքսանդր Սպենդիարյանը, եւ Թումանյանը նրա համար կարդում է «Փարվանան», որպեսզի Սպենդիարյանն օպերայի համար ընտրեր սցենար:



«Փարվանան» շատ է դուր գալիս Սպենդիարյանին, սակայն խնդրում է մի քանի սյուժե ավելացնել, որպեսզի օպերան ավելի երկար ձգվեր: Իսկ Թումանյանը չի համաձայնվում եւ, միանգամից հասկանալով Սպենդիարյանի միտքը, կարդում է «Թմկաբերդի առումը»: Դրանից հետո Սպենդիարյանը ցնցվում է, այն օպերան, որը պիտի ձեւավորվեր հետագայում, նրա աչքի առաջ ունեցավ այդ նախերգանքը, իշխանուհու դավաճանությունը... Մի խոսքով, նրանք որոշում են` Ալ. Սպենդիարյանը պետք է գրեր «Թմկաբերդի առումը», եւ իշխանուհու անունով օպերան պետք է կոչվեր Գոհար, սակայն որոշ ձայնավորների պատճառով օպերան վերափոխեց «Ալմաստի»:

Վերնատունը գործել է մոտ տասը տարի։ Գործունեությունը դադարել է 1908 թվականի վերջին, երբ Հովհաննես Թումանյանին և Ավետիք Իսահակյանին ձերբակալել են ժամանակի աղմկահարույց՝ «Դաշնակցության գործով»։ Գործունեության դադարելուն նպաստել է նաև անդամների նյութական, կրթական և այլ պատճառներով բացակայությունը և ցրվածությունը։

Ամենից շատ դիտված

16:00 Աշխարհում կա միայն 4 երկիր, որտեղ բաշխիչ ցանցերը մասնավոր են, և նրանցից միայն ՀՀ–ում է, որ կա մոնոպոլիա
15:00 Մարտի 1-ի գիշերը Փաշինյանը մեր տան դուռը թակեց․ առավոտ շուտ վազել եմ հագուստ գնելու, որ հագնելու բան ունենա
14:00 Միջանցքը կվերցնեն էլ, կշահագործեն էլ․ Էրդողանը Փաշինյանին «փշի-փշի» է անում
15:42 Վարորդը ծեծել և ավտոբուսից դուրս է շպրտել դպրոցական աղջկան՝ գումարը չվճարելու պատճառով
22:00 4 անշարժ գույք, 2 մեքենա, 5․4 մլն կանխիկ, 24․7 մլն եկամուտ․ Դավիթ Խուդաթյանի և նրա ընտանիքի ունեցվածքը
23:01 Պուշկինյան ոլորաններում բախվել են 2 «Mercedes», կա 6 վիրավոր
13:02 Գերագույն սրբապիղծը փաստացի հրահանգեց ապօրինաբար խուզարկել Վեհարանը
11:35 Դուք Նիկոլի փաստաբանն եք, ձեզ հետ տեղի է ունեցել ամենավատ բանը․ Աննա Մկրտչյան
14:30 Փաշինյանի կնիկն օրը 6000 դոլար ա ծախսում, բայց թոշակառուն հացի փող չունի. բագրատաշենցի
20:36 Հերթը հասավ «Նոր Զովք»-ին. ապամոնտաժել են օրերս կառուցված սուպերմարկետը