1919 թ. մայիսի 22-ին Ալեքսանդրապոլի քաղաքագլուխ Լևոն Սարգսյանի հետ կնքած պայմանագրի համաձայն՝ Մերձավոր Արևելքի ամերիկյան նպաստամատույց կոմիտեն ստանձնեց քաղաքի հայ որբերի խնամքը: Ցարական բանակի լքված զորանոցներն ու պահեստները ապաստարան դարձան շուրջ 20.000 անտուն որբերի համար:
Ամերիկացիները որբերին հավաքել են Ալեքպոլի ռուսական զորանոցներում՝ Կազաչի պոստ, Սևերսկի և Պոլիգոնի, որոնք ռուս զինվորները լքել էին Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո: Կազաչի պոստ և Սևերսկի որբանոցներում տեղավորված էին աղջիկները, իսկ Պոլիգոններում՝ տղաները:
Շենքը, որտեղ ավելի քան 1 դար առաջ ցեղասպանությունից փրկված որբերն են ապրել, հիմա ռուսական սպաներին որպես կացարան է ծառայում, և Գյումրիի քաղաքապետարանը այդ փաստը հավաստող ցուցանակ է փակցրել շենքի ճակատին:
1931 թվականին Ամերիկան դադարեցրեց իր մարդասիրական առաքելությունը Ալեքպոլում:
Թեմայի վերաբերյալ
Oragir.News-ը զրուցել է «Կումայրի» արգելոց-թանգարանի տնօրեն, պատմաբան Ինգա Ավագյանի հետ։
Ավագյանի խոսքով` Ալեքսանդրապոլի որբանոցում ապաստանած գեղեցիկ ու անթերի տեսք ունեցող որբերին Ամերիկա էին տանում ու անվերադարձ:
Մանրամասները՝ տեսանյութում։