Ռուբեն Վարդանյանի ձերբակալությունը ոտնձգություն էր մարդու հիմնարար իրավունքների նկատմամբ․ ՀՀ-ում Հարվարդի շրջանավարտների ակումբի նամակը

Հայաստանում Հարվարդի համալսարանի շրջանավարտների ակումբը նամակով դիմել է Հարվարդի համալսարանի հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ Քլոդին Գեյին, Հարվարդի համալսարանի շրջանավարների ասոցացիային, ինչպես նաև Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանատանը՝ ուշադրություն հրավիրելով Արցախի նախկին պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանի ապօրինի ձերբակալությանը և Արցախում Ադրբեջանի կողմից իրականացվող էթնիկ զտումներին։

Նամակում մասնավորապես ասվում է․

«‎Մենք այսօր դիմում ենք ձեզ՝ որպես Հայաստանում Հարվարդի շրջանավարտների ակումբի մտահոգ անդամներ, մի համայնք, որը խորապես հավատարիմ է արդարության, մարդասիրության և ամբողջ աշխարհում մարդու իրավունքների խթանման սկզբունքներին: Մենք այսօր հավաքվել ենք, որպեսզի ձեր ուշադրությունը հրավիրենք ամենահրատապ և կարևոր մի հարցի վրա՝ մեր ակումբի անդամ պարոն Ռուբեն Վարդանյանի ապօրինի ձերբակալությունն ու կալանավորումը և Ադրբեջանի կառավարության կողմից Լեռնային Ղարաբաղում/Արցախում հայ բնակչության նկատմամբ մարդու իրավունքների շարունակվող խախտումները։

Ռուբեն Վարդանյանը ականավոր հայ բարերար և գործարար է, որն ունի բարեգործական ավանդի խորը ժառանգություն Հայաստանում և համաշխարհային հանրության շրջանում:

Նրա ուշագրավ ձեռքբերումներն ու հավատարմագրերը ներառում են.

1․ «Ավրորա» մարդասիրական նախաձեռնություն. Ռուբեն Վարդանյանն առանցքային դեր է ունեցել «Ավրորա» մարդասիրական նախաձեռնության ստեղծման գործում: Այս նախաձեռնությունը նպատակ ունի բարձրացնել հանրային իրազեկությունը և լուծել աշխարհի ամենահրատապ հումանիտար խնդիրներից մի քանիսը: «Ավրորա» մրցանակի կոմիտեն, որը գլխավորում են այնպիսի համաշխարհային առաջնորդներ, ինչպիսիք են Ջորջ Քլունին, Լորդ Արա Դարզին, Նոբելյան մրցանակակիր Էլի Վիզելը, Մեքսիկայի նախկին նախագահ Էռնեստո Զեդիլոն և Իռլանդիայի նախկին նախագահ Մերի Ռոբինսոնը, ինչը ցույց է տալիս այս նախաձեռնության մասշտաբներն ու ազդեցությունը: 2018 թվականին «Ավրորա» մրցանակը շահել է Սամանդա Փաուերը։

2․ UWC Դիլիջանի քոլեջը․ Վարդանյանի տեսլականը հանգեցրեց UWC Դիլիջանի քոլեջի ստեղծմանը, որը հանդիսանում է միջազգային համակրթական գիշերօթիկ դպրոց: Որպես Միացյալ Համաշխարհային Քոլեջի ցանցի անդամ՝ այն տարբեր ծագում ունեցող ուսանողներին տրամադրում է փոխակերպվող կրթության փորձ՝ ոգեշնչելով նրանց աշխատել հանուն ավելի խաղաղ և կայուն ապագայի:

3․ IDEA հիմնադրամ. Ռուբեն Վարդանյանի նախաձեռնած մեկ այլ բարեգործական ծրագիր է IDEA հիմնադրամը, որը նվիրված է Հայաստանի դրական ապագայի ձևավորմանն ուղղված երկարաժամկետ ծրագրերի իրականացմանը։ Այս նախաձեռնության միջոցով երևում է նրա հավատարությունը Հայաստանի բարելավմանը։

2022 թվականին Ռուբեն Վարդանյանը անձնուրաց քայլ կատարեց՝ տեղափոխվելով Լեռնային Ղարաբաղ/Արցախ՝ տեղի բնակչությանը աջակցելու համար։

Տարածաշրջանն արդեն ինը ամիս ենթարկվել էր Լաչինի միջանցքի դաժան շրջափակմանը․ ադրբեջանական անվտանգության ուժերի կողմից պարտադրված շրջափակում, որը խոչընդոտում էր հիմնական ապրանքների, այդ թվում՝ սննդի և բժշկական պարագաների, գազի և էլեկտրաէներգիայի հասանելիությանը, ինչպես նաև արգելում էր մարդասիրական օգնության մուտքը։ Ըստ Միջազգային քրեական դատարանի նախկին դատախազ Լուիս Մորենո Օկամպոյի, դա կարող է համարվել որպես ցեղասպանության ձև՝ համաձայն Ցեղասպանության մասին կոնվենցիայի II հոդվածի «գ» կետի, քանի որ այն միտումնավոր կերպով ստեղծում կյանքի այնպիսի պայմաններ, որոնք ուղղված են խմբի ֆիզիկական ոչնչացմանը:

Իրավիճակը սրվեց 2023 թվականի սեպտեմբերին, երբ Ադրբեջանը ռազմական հարձակում սկսեց Արցախի խաղաղ բնակչության դեմ՝ նպատակ ունենալով հասնել կա՛մ նրանց լիակատար ենթարկմանը, կա՛մ էթնիկ զտումների։ Ադրբեջանցի զինվորները բռնության, խոշտանգումների և նվաստացման գործողություններ են իրականացրել տեղի խաղաղ բնակչության նկատմամբ, որոնք հանգեցրել են ավելի քան 100,000 մարդու բռնի տեղահանմանը՝ ընդամենը 10 օրվա ընթացքում:

Ռուբեն Վարդանյանը, ով անխոնջ աշխատում էր Լեռնային Ղարաբաղի/Արցախի ժողովրդին օգնելու և ներկայիս ճգնաժամը կանխելու համար, ապօրինի ձերբակալվել է 2023 թվականի սեպտեմբերի 27-ին։ Այնուհետև նա դատապարտվել է չորս ամսվա ազատազրկման։ Այս ձերբակալությունը կամայական էր, քաղաքական դրդապատճառներով և ոտնձգություն էր մարդու հիմնարար իրավունքների նկատմամբ: Ըստ Freedom House-ի՝ Ադրբեջանը Եվրասիական տարածաշրջանում քաղաքական և քաղաքացիական իրավունքների առումով ամենացածր վարկանիշներից մեկն ունի, և չունի անկախ դատական համակարգ, ինչը անհնարին է դարձնում անաչառ իրավական գործընթացը։

Մենք ուշադրություն ենք հրավիրում ականավոր միջազգային գործիչների և կազմակերպությունների, այդ թվում՝ ԱՄՆ-ի, Ֆրանսիայի, ՄԱԿ-ի, USAID-ի ղեկավար Սամանդա Փաուերի և նախագահ Մակրոնի հայտարարությունների վրա, որոնք բոլորն էլ դատապարտել են շրջափակումը և Ադրբեջանի կողմից հայ բնակչության նկատմամբ իրականացված վայրագությունները։ Միջազգային հանրությունն իր մտահոգությունն է հայտնել մարդու իրավունքների և միջազգային իրավունքի այս կոպտագույն խախտումների վերաբերյալ։ Շատ ականավոր միջազգային գիտնականներ, քաղաքականության փորձագետներ և քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչներ Լեռնային Ղարաբաղի հայերի տեղահանումն անվանել են էթնիկ զտումներ:

Եզրափակելով՝ խնդրում ենք միանալ մեզ մեր գործին, լույս սփռել այս ծանր անարդարության վրա և կոչ անել անհապաղ ազատ արձակել Ռուբեն Վարդանյանին և վերջ տալ Լեռնային Ղարաբաղում/Արցախում հայ բնակչության տառապանքներին: Աշխարհը չի կարող լռել մարդու իրավունքների և միջազգային իրավունքի նման կոպտագույն խախտումների առջև։

Մենք անհամբեր սպասում ենք ձեր արձագանքին և հույս ունենք, դուք կաջակցեք՝ Ռուբեն Վարդանյանի և Լեռնային Ղարաբաղի/Արցախի ժողովրդի համար արդարություն ապահովելու նպատակով մեր կողմից գործադրվող ջանքերում։

Այս նամակը կտարածվի նաև այլ ցանցերով և հասցեներով»‎:

Նամակը ստորագրվել է Հայաստանի Հարվարդի համալսարանի շրջանավարտների ակումբի նախագահ Արտյոմ Գեղամյանի կողմից։