Արվեստն էլ մեր կռվի խրամատում իր տեղն ունի և զենքը․ կինոռեժիսոր

Արմատներով Բարձրունի գյուղից Խաչատուր Մարգարյանը ծնվել և հասակ է առել Զառիթափ գյուղում։ Վերջինս շնորհակալ է և Նախիջևանին, Բարձրունուն և Զառիթափին իր դաստիարակության համար։ Մարգարյանը անցել է ստեղծագործական հետաքրքիր և որոնումներով լի ճանապարհ։ Oragir.News-ի հետ զրույցում մասնագիտությամբ կինոռեժիսոր, մաթեմատիկոս, մանկավարժ Խաչատուր Մարգարյանը ասաց, որ իր համար արվեստը, հատկապես՝ կերպարվեստը դարձել է մեծ տիրույթ և հոգեբանություն՝ մարդկանց ճանաչելու, շփվելու համար։

«Ես մասնագիտությամբ մաթեմատիկոս, մանկավարժ եմ, լրագրող, կինոռեժիսոր, (ֆիլմեր եմ նկարել՝ թե՛ գեղարվեստական, թե՛ վավերագրական), երեք չորս տարի աշխատել եմ դպրոցում որպես մաթեմատիկայի ուսուցիչ, հետո դպրոցի փոխտնօրեն և հետագայում այլ կարևոր ոլորտներում եմ մասնագիտություններս ներդրել ի նպաստ պետականության կայացմանը։ Նաև նկարում եմ, շնորհակալ եմ Աստծուն և ծնողներիս այդ շնորհքի համար»։

Խաչատուր Մարգարյանը Oragir.News-ին պատմեց Խորհրդային տարիներին իր գործունեության մասին, երբ դեռ զինվորական ծառայության մեջ էր։

«Երբ որպես զինվոր ծառայում էի Խորհրդային բանակում, նկարում էի Արարատը և տնից ուղարկված՝ մեր պատմությանն առնչվող գրքերի հետ, հատկապես Ջ. Կիրակոսյանի «Геноцид армян в османском империи» գիրքը նվիրում էի, պատմում էի մեր մասին, Նախիջևանի, Արևմտյան Հայաստանի մասին, իհարկե, այդ ամենը հենց այնպես չանցավ, բայց շնորհիվ նկարչական աշխատանքներիս, կարգավորվեց ամենը»։

Նույն ձևով արդեն շարժման սկզբներին Մարգարյանը, ծանոթանալով դրսից եկած շատերի, նաև այլազգիների հետ, նվիրում էր իր աշխատանքները, պատմում Շարժմանն ու մեր պատմությանն առնչվող, հատկապես Եղեռնի և անցյալ դարի 20-ական թվականների այսրկովկասյան քաղաքական անցքերի, պայմանագրերի մասին։

Պատերազմի տարիներին Խաչատուր Մարգարյանը վաճառում էր իր աշխատանքները, որոնք գնել են շատ ճանաչված մարդիկ նաև արտերկրից, և փամփուշտներ գնում։

«Այդ ամենը գնաց, որտեղ որ պետք էր, և կարևոր էր, որ Աստված հենց այնպես չի տալիս մարդուն գիտություն և շնորհք, քանզի դա պետք է ծառայի ժողովրդին և պետականությանը»։

Մարգարյանի խոսքով՝ մշակույթը մարդկության, նաև հետագայում ֆորմացիայի ենթարկված բազմալեզու, բազմակենցաղ, բազմաբնույթ հոգեբանորեն բաժանված և Աստծուց ու արարման օրերից անվերջ հեռացող ժողովուրդների համար աստվածային կենսակեպ ու երկխոսությունների բանալի է, հատկապես կերպարվեստը, որը և՛ մաթեմատիկա է, և՛ երկրաչափություն, և՛ ֆիզիկա, և՛ լեզու, և՛ պատմություն, և՛ վավերագիր։

Արվեստը մի կածան է դեպի մտածողություն և հոգեբանություն, ինչպես գիտությունն է զարգանում, այնպես էլ արվեստը՝ ներառելով նոր ձևեր և արտահատչաձևեր..․

Մարգարյանի համար արվեստն աշխարհի գոյաձևերից, մտածողության անսահմանությունից դուրս չի կարող լինել, ավելին, նաև հուշում է, ցույց է տալիս, նաև պատմություն է քաղաքակրթության զարգացման հոգեբանա-սոցիալական կենսակերպերի, իսկ կերպարվեստը մտածողության և ֆիզիկական հոգեբանական օրենքների մեջ է։

«Ժամանակին շատ եմ մտածել, խորհել տարածական երկրաչափության, տարբեր չափողականություն ունեցող տարածությունների, այդ տարածություններում լույսի տեսությանն առնչվող հարցերի վերաբերյալ և կերպարվեստի դրսևորումն այդ տարածություններում։

Վերջինս լուրջ և հեռուն գնացող և այդտեղից նոր տեսություններ ու լուծումներ բերող իրականություն է»։

Մարգարյանի կարծիքով՝ արվեստը քաղաքականության մեջ գեղեցիկ քաղաքականություն է, ֆիզիկական կառույց է, որով և կարելի է շատ հարցեր բարձրացնել, վերջին գործոնը հենց պակասում է մեզ, վակուում կա այդ ասպեկտով։

Մարգարյանը համոզված է, որ հատկապես կինոն մեր պատմությանն առնչվող լուրջ խնդիրներ կարող է բարձրացնել, հատկապես անցյալ դարասկզբի՝ թե՛ գեղարվեստական, թե՛ վավերագրական, իսկ վավերագրական ֆիլմերը, ներկայացվելով քաղաքական ասպեկտով, կարող է դրականորեն ներազդել հենց քաղաքականության վրա, քանզի կինոյի լսարանը մեծ է և ներազդող։

«Այս առումով տարեկան գոնե մեկ գեղարվեստական, երկու կամ երեք վավերագրական ֆիլմեր պետք է նկարվեն պետական մոտեցումով և միջոցներով»,- վստահ է կինոռեժիսորը։