copy image url
Միտք 2 տարի առաջ - 20:01 13-01-2022

Տարբեր Հայաստաններ

Վերջին երեք տարվա ընթացքում Հայաստանում տեղի ունեցած իշխանափոխությունը և պատերազմը զանգվածային գիտակցության մեջ ստեղծել են տպավորություն, թե մենք այժմ ապրում ենք հետհեղափոխական և հետպատերազմյան Հայաստանում: Արդյոք այդպե՞ս է, և արդյոք կարո՞ղ ենք փաստել, որ ավարտված են և՛ հեղափոխությունը, և՛ պատերազմը:

Հեղափոխությունը քաղաքական առումով, իրոք, կարելի է համարել ավարտված: 2021 թվականին Հայաստանում տեղի ունեցած խորհրդարանական ընտրությունները ցույց տվեցին ընտրելու իրավունք ունեցող 2.591.316 անձանց քաղաքական նախասիրությունները, ըստ որոնց՝ Ազգային ժողով անցավ քաղաքական երեք ուժ՝ 688 761 ձայն ստացած ՔՊ-ն, 269 481 ձայն ստացած «Հայաստան» դաշինքը և 66 650 ձայն ստացած «Պատիվ ունեմ» դաշինքը: Այդ արդյունքը ցույց տվեց, որ հայաստանցիների քաղաքական պատկերացումները խիստ բևեռացված են՝ «ներկա և նախկին», «նիկոլ և հականիկոլ», «երկիր կործանող և երկիր պահող», «կապիտուլյացիա ստորագրած ղեկավար և երկրի շահերը պաշտպանող ղեկավար» կատեգորիաների միջև: Այսպես կոչված նախկիններին ընտրելը պայմանավորված էր առաջին հերթին նրանով, որ նրանք էին ընկալվում որպես Ն. Փաշինյանի կործանարար քաղաքականությանը հակազդելու իրական ուժ: 2021-ի խորհրդարանական ընտրությունները ցույց տվեցին նաև, որ հայաստանցիները, ամեն դեպքում, էական տարբերություն են տեսնում նախկինների՝ Ռ. Քոչարյանի և Ս. Սարգսյանի միջև, այն դեպքում, երբ գործող իշխանությունը նրանց երկուսին էլ միավորում էր՝ «նախկիններ» ընդհանուր բնութագրության տակ: Մինչդեռ ակնհայտ է, որ նրանք խիստ տարբեր քաղաքական գործիչներ և ղեկավարներ են եղել, և ընտրողներն այդ տարբերությունները հստակ պատկերացնում են: Դրանով է պայմանավորված նաև այն, որ Ռ. Քոչարյանի ղեկավարած «Հայաստան» դաշինքը ստացավ մոտ 4 անգամ ավելի ձայն, քան Ս. Սարգսյանի «Պատիվ ունեմ» դաշինքը:

Միևնույն ժամանակ, 2021 թվականին խորհրդարանական ընտրություններին չմասնակցեց ընտրելու իրավունք ունեցող մոտավորապես 1.313.515 անձ, ինչը նշանակում է, որ նրանց համար քաղաքական առումով ընտրություն չկար: Այստեղից կարելի է անել առնվազն երկու եզրակացություն: Առաջին, որ Հայաստանում Ն. Փաշինյանը վերընտրվեց նաև ընտրություններին չմասնակցած մարդկանց շնորհիվ, և երկրորդ, որ հեղափոխությունը Հայաստանում առաջացրեց նաև քաղաքական ճգնաժամ:

Ամեն դեպքում կարելի է փաստել, որ 2018 թվականի քաղաքական հեղափոխությունը Հայաստանում ավարտվել է և ավարտվել է 2021 թվականի խորհրդարանական ընտրություններով, որի միջոցով հայաստանցիներն արտահայտեցին իրենց քաղաքական դիրքորոշումը՝ մի մասը մասնակցելով (1.281.997 հոգի), մյուս մասը՝ չմասնակցելով ընտրությանը (1.313.515 հոգի):

Իսկ արդյո՞ք 44-օրյա պատերազմով ավարտվեց պատերազմը: Վստահաբար՝ ոչ, և սխալ է այն պատկերացումը, թե մենք ապրում ենք հետպատերազմյան Հայաստանում: Պատերազմը չի ավարտվել, որովհետև շարունակվում են ռազմական գործողությունները, որովհետև չեն արձանագրվել և իրավական կարգավորում ստացել հետպատերազմյան իրողությունները, որովհետև չեն քննվել և իրավական գնահատականի չեն արժանացել պատերազմի տարբեր դրվագներում տարբեր մարդկանց ոչ միանշանակ գործողությունները:

Ուստի կարող ենք արձանագրել, որ մենք ապրում ենք ոչ թե հետհեղափոխական և հետպատերազմյան Հայաստանում, այլ հետհեղափոխական և պատերազմող Հայաստանում: Պատերազմը ենթադրում է ճգնաժամային կառավարում, մոբիլիզացիոն քաղաքականության իրականացում և նմանատիպ այլ գործողություններ, որոնք համարժեք են պատերազմական իրավիճակին կամ դրա իրական, ամենօրյա սպառնալիքին, սակայն նման կառավարում Հայաստանում այս պահին թվում է թե չի իրականացվում: Թերևս 2021 թվականին հայաստանցիներին պակասեց հենց այն բանի գիտակցումը, որ կապիտուլյացիայի ստորագրումով պատերազմը փաստացի չավարտվեց և դեռ ավելին՝ ռազմական գործողություններն Արցախի Հանրապետության տարածքից տեղափոխվեցին ՀՀ տարածք: Շատ և շատ ընտրողներ մտածեցին, թե պատերազմն ավարտվեց, և շարունակվում է Հայաստանում հեղափոխության ընթացքը, մինչդեռ իրականությունն այն է, որ ավարտվել է հեղափոխությունը, բայց շարունակվում է պատերազմը:

Ամենից շատ դիտված

14:40 Շատ գոհ ենք, որ բոլոր ծառերը կտրել են. հարցում՝ 3-րդ մասում
21:16 Կենդանիները քնեցվում են «լեշմանիոզ» հիվանդության անվան տակ. կենդանասեր
08:10 Գեներալները չկան, Փաշինյանը որոշել է հանձնել Տավուշի բնակավայրերը․ Հրապարակ
08:17 Որքան է Հ1-ը վճարել Հրաչուհի Ութմազյանին ու Համլետ Առաքելյանին՝ «Օսկար»-ը մեկնաբանելու համար․ Հրապարակ
08:53 Lավ գիտեի, որ «լուծարման» փաստաթուղթը անօրինական է, բայց դա միակ ձևն էր՝ փրկելու իմ հայրենակիցներին
23:47 Սպասում ենք ԱԺ արտահերթ ընտրություններին. Շմայսի եղբայրը կուսակցություն է հիմնել
00:30 Ադրբեջանցիները անարգել գալիս են մեր գյուղ՝ իրենց հարազատների գերեզմաններին այցի. Բյուրակնի բնակիչ
09:00 Աղքատներն են ընտրում Փաշինյանին, բայց երկիրը վայելում են հարուստները
23:30 Հայաստանն իր պաշտպանությունը չի հոգացել ո՛չ նախկինում, ո՛չ հիմա. նախկին ԱԱԾ-ականների հայտարարության առթիվ
12:18 Իմ նշանակման և ԵՊՀ-ի փակման միջև կապ չեմ տեսնում. ԵՊՀ ռեկտոր